نقش و اثرگذاری شاکی خصوصی در فرآیند دادرسی (جرایم غیر قابل گذشت)

در جرایم قابل گذشت، اختیار شروع و ادامه تعقیب، به دست شاکی خصوصی است و در جرایم غیر قابل گذشت نیز در مواردیایفای نقش می نماید. شاکی کسی است که شخصا از وقوع جرمی متحمل ضرر و زیان (مادی و معنوی) شده یا اینکه حق شکایترا مطابق قانون (به ولایت قایم مقامی زیان دیده از جرم) پیدا نموده و در مقام تظلم، به مقام تعقیب و تحقق رجوع می کند. فایدهتفکیک بزه دیده از متضرر از جرم، آن است که بزه دیده حق دارد در مقام طرح شکایت کیفری برآید، عنوان شاکی خصوصی یافتهو به عنوان یکی از اصحاب دعوا دارای حقوقی گردد. اما هر متضرر از جرمی بزه دیده نبوده و در قابلیت طرح شکایت کیفری ندارد.قید خصوصی منضم به شاکی خصوصی، بیانگر آن است که شاکی خصوصی در مقابل شاکی عمومی (دادستان) قرار می گیرد. حال مسیله این است که گاهی اوقات یک سری از جرایم در جامعه رخ می دهند که، نظم و امنیت یک خیابان، محله و جامعه رابرهم می زنند و در مقابل اینگونه جرایم مردم از جامعه انتظار دارند که به عنوان مدعی العموم، جدای از تقاضای مردم برایبرقراری نظم و امنیت مرتکبین را مورد تعقیب قرار دهد. در نظام حقوقی به اینگونه جرایم، غیر قابل گذشت گفته می شود و شاکیخصوصی نیز در فرآیند های تعقیب و رسیدگی و... نقشی را ایفا نمی کند. اما گفتن این نکته در اینجا لازم است که در جرایم غیرقابل گذشت، خود قانونگذار برای ارج نهادن به نقش گذشت شاکی خصوصی و نیز نزول اثرات سوء مجازات برای مجرمین و گذشتشاکی خصوصی در این زمینه توجهی ویژه نموده است. بنابراین گذشت شاکی خصوصی علاوه بر جرایم قابل گذشت که نقشیاصلی را ایفا می کند در جرایم غیر قابل گذشت نیز نقشی فرعی، که باعث تخفیف در مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی علیهمجرمین داشته. امید است که نتایج حاصل از این پژوهش، برای پژوهشگران آتی بهره وری مناسبی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

شاکی خصوصی ، دادرسی ، جرم ، جرایم قابل گذشت ، جرایم غیر قابل گذشت