محبوبه مرادی

یکی از نهادهای حقوق در زندگی اجتماعی بشر، بیمه است که ماهیت و مبانی حقوقی آن موضوع این تحقیق میباشد. سوال اساسی این است فرضیه ی اصل نسبی بودن و نیروی الزام آور قراردادها و حلیت و مشروعیت و حقیقتعقد بیمه چیست، طبیعت آدمی طوری نهاده شده است که به تنهایی قادر به اداره ی حیات خویش نمی باشد. براینیل به اهداف مهم، نیاز به یک سلسله اسباب و عوامل دارد. این عوامل در مسیر حرکت به سوی اهداف، بهتر نمودمی کند و آشکار می گردد. بیمه از موضوعاتی است که با شرایط فعلی، از سابقه چندان برخوردار نمی باشد.پیشرفت های علمی جوامع، دسترسی انسان به صنایع عظیم و تشکیل کارخانجات و شهرک های بسیار بزرگصنعتی در مخاطره قرار گرفتن جان و مال انسان ها، بیکاری، از کار افتادگی و علل دیگر باعث شد که نیاز بشریتبه یک قاعده حقوقی بیشتر احساس شود. بیمه، قاعده ی حقوقی می باشد که در اثر تمدن جدید در عرصه قواعدحقوقی ظاهر شده است و به عنوان موضوع مستحدثه و نوظهور مطرح می باشد، که در کانون توجه فقهای اسلام و دانشمندان حقوق بیمه قرار گرفته و یکی از موضوعات مهم تحقیق فقها و علمای حقوق، در عصر حاضر است ومباحث اقتصادی نیز بی تاثیر از آن نیست. به هر حال اصل حقیقت بیمه مورد گفتگوی فقها و دانشمندان واقع شده ونظریات مختلف ارایه گردیده است، نتیجه کلی آن این است که برای الزام آور شدن قاعده حقوقی وجود سابقه درعصر شارع لزوما شرط نمی باشد. عقد بیمه ماهیتا یک نوع قرارداد خصوصی در میان متعاقدین است. اصل نسبیتقراردادها و نیز اطلاق و عموم ادله شرعی و قانونی عقود، شامل آن هم می گردد به همین اعتبار حلیت بیمه نیزآشکار می گردد، لذا امر بیمه را مشروع و حلال شناخته اند. ضمن اینکه فرضیه ی اصلی که در این تحقیق دنبال میشود آن است که اگر در مورد بیمه در مصوبات مجالس قانون گذاری و سایر مقررات مرتبط، مباحثی را مطرحکرده اند و نویسندگان و محققین حقوق بیمه کتاب هایی را درباره حقوق بیمه نوشته و تالیف کرده اند. تحقیقاتیکه در حد وسع و بضاعت مزجات علمی به عمل آمد، معلوم شد که در میان این پژوهش ها و کتاب های نوشتهشده، کتاب یا نوشته ای که به موضوع بحث ما یعنی ماهیت حقوقی عقد بیمه، پرداخته و آن را به طور جامع ومبسوط بحث نموده باشد به نظر نرسید. پرسش هایی که در این رابطه قابل طرح است آن که تعریف عقد بیمهچیست چند نوع تعریف درباره بیمه مطرح شده چه تفاوتی بین تعریف مدنی عقد و تعریف عقد بیمه وجود دارد بیمه از عقود معین است یا غیر معین فرق عقد و قرارداد و معامله چه می باشد