نقد و بررسی تطبیقی سد ذرایع در فقه مذاهب اسلامی

مقصود از سد ذرایع بستن زمینه های ممکن برای تحقق فساد در اعمال انسان است. هدف در پژوهش حاضر نقد و بررسی سد ذرایع در فقه مذاهب اسلامی است. روش پژوهش توصیفی، با تحلیل محتوی و با استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه ای صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش حاکی است: هرگاه پروردگار عالم چیزی را حرام نماید اسباب و وسایلی را که منجر به آن می شوند نیز تحریم می-کند؛ پس ذرایعی که اغلب منجر به حرام می شوند، یا ذرایعی که احتمال حرام در آن غالب باشد، حرامند، ولی در خصوص ذرایعی که به ندرت منجر به حرام می شوند اما در آن مصلحتی وجود دارد، یا آن دسته نادری که هیچ مصلحت راجحه ای در آن نیست، اختلاف نظر است. معیار سد ذریعه نیز ممانعت از وقوع فساد است. برای سد ذریعه دو ضابطه وجود دارد: یکی اینکه ذریعه منجر به مفسده گردد. دیگری اینکه مفسده مقصد بر مصلحت وسیله )ذریعه( ترجیح داشته باشد. در خصوص حجیت سد ذریعه نیز به ادله چهارگانه:کتاب، سنت، اجماع و عقل تمسک شده است.

کلیدواژه ها:

اصول فقه ، سد ذریعه- فقه- مذاهب اسلامی