حسین مقدم - دانشجوی دکتری حسابداری واحد الکترونیک دانشگاه آزاد اسلامی

سازمان را مجموعه ای از افراد، منابع مالی و غیرمالی، دارایی های مشهود و نامشهودی تعریف کرده اند که در راستای اهداف از پیش تعیین شده در تعامل با یک دیگر و محیط پیرامون خویش است. بر مبنای فلسفه وجودی سازمان ها به دو دسته انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم بندی گردیده که دسته اول بر مبنای رسالت منفعت طلبی شکل گرفته و دسته دوم با هدف اساسی انجام یک ماموریت انسانی، اجتماعی، اخلاقی و ارزشی حتمیت حضور یافته، هر چند ممکن است در ازای انجام برخی از خدمات خویش مبتنی بر تعرفه های از پیش تعیین شده وجوهی را دریافت نمایند. شکل خاصی از سازمان های غیر انتفاعی سازمان های دولتی هستند که به موجب قانون شکل گرفته، الزام به کنترل بودجه ای و نگه داری حساب های مستقل داشته، به عنوان وزارتخانه یا دیگر ارکان قوای مجریه، مقننه و قضاییه یا سازمان های وابسته بوده و شکل و تشریفات آن را نیز قانون مشخص می نماید. چارچوب گزارش گری مالی در سازمان های دولتی را حسابداری دولتی یا حسابداری بخش عمومی به خود اختصاص داده است. ملاک یا معیار شناسایی درآمدها و هزینه ها زیر بنای گزارش گری مالی است که در طیفی 5 مقیاسی از نقدی کامل تا تعهدی کامل در تغییر است. تحولات گسترده و مهمی در کشورهای مختلف در راستای ارتقای کم و کیف حسابداری دولتی به انجام رسیده ولی می توان تحولات را صرف نظر از جزییات و شیب تغییر در حرکتی از مبنای نقدی کامل به سمت تعهدی کامل خلاصه نمود. در این مقاله به سیر این تحول بر پایه یک الگوی مقایسه ای یا تطبیقی در ایران و کانادا پرداخته شده است.

مبنای نقدی، تحولات حسابداری، حسابداری دولتی، مبنای تعهدی، مبنای نیمه تعهدی، گزارش گری بخش عمومی