سمیرا تاج خراسانی - گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

پژوهش حاضر کنکاشی است در زمینه ارزیابی طرح مبارزه با اراذل و اوباش از منظر جرم شناسی فرهنگی. طرح جمع آوری اراذل و اوباش یکی از ماموریت های محوله ای است که طی سال های اخیر در دستور کار ناجا قرار گرفته است. یکی از پیشنهادهای اصلی جرم شناسی فرهنگی برای اثر بخشی برنامه های کنترل جرم، نفوذ به فرهنگ منحرفانه از رهگذر دستیابی به فهم جرم شناسانه است. روش تحقیق در این مقاله کیفی است و به دنبال آن هستیم با استفاده از روش تفسیری و با تاکید بر فهم جرم شناسانه به ذهنیت اراذل و اوباش نفوذ کنیم تا در پرتو فهم جرم شناختی از این خرده فرهنگ مجرمانه به کنترل موثر آن دست پیدا کنیم. این تحقیق نشان می دهد که در موارد بسیاری رفتارهای افرادی که از سوی نهاد پلیس به عنوان اراذل و اوباش نامیده شده اند، تبدیل به جزیی از خرده فرهنگ مجرمانه شده است. در نتیجه هر گونه مبارزه و سیاست کیفری سخت گیرانه بدون در نظر گرفتن جنبه های خرده فرهنگی مسیله مختوم به شکست است. بعد از بررسی های به عمل امده مشخص شد در هیچ یک از قوانین ایران اراذل و اوباش بودن جرم انگاری نشده از این رو این اصطلاح یک اصطلاح پلیسی است. همچنین در جرم شناسی نیز اراذل و اوباش بودن مفهوم محصلی ندارد. در این طرح هیچ گونه تعریف و ملاک جرم شناسانه ای برای شناخت اراذل و اوباش و تعریف ان ارایه نشده است. ودر عمل این طرح اثربخشی لازم را نداشته زیرا طرح مبارزه با اراذل و اوباش بی توجه به جنبه های خرده فرهنگی این گروه اجرا شده است.

طرح مبارزه با اراذل و اوباش، جرم شناسی فرهنگی، خرده فرهنگ مجرمانه، سیاست کیفری سخت گیرانه