سیدجواد رسولی - دانشجوی دکتری بوم شناسی زراعی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدتقی ناصری پور یزدی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
رضا قربانی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

پیش بینی صحیح عملکرد گیاه زراعی جهت مدیریت مناسب سیستمهای اقتصادی و زراعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. این تحقیق، به منظور مدل سازی آماری و پیش بینی عملکرد کلزا در شهرستان مشهد، بر مبنای 5 شاخص هواشناسی کشاورزی و 12 پارامتر اقلیمی در طی دوره سال زراعی 79-78 الی 93-92 انجام شد. تاریخ کاشت بر اساس دمای مطلوب زمان کاشت بر اساس احتمال وقوع 75 % به کمک فرمول ویبول تعیین شد. شروع خاتمه مراحل فنولوژی کلزا (جوانه زدن، سبز شدن، یک برگی، رزت، ساقه رفتن، گل دادن، غلاف بندی و رسیدن) با درجه روز رشد GDD معینی برای هر مرحله محاسبه شد. با استفاده از روش همبستگی و تحلیل مدل های آماری، مدل های چند متغیره بوین عملکرد سالانه کلوزا و متغیرهای مستقل پارامترهای اقلیمی و شاخص های هواشناسی کشاورزی در طی سال های زراعی 79-78 الی 89-88 برای هر مرحله فنولوژیکی 8 مرحله و کل فصل رشد کلزا تعیین شد. مدل برتر با توجه به مقادیر ضریب تعیین 2R و جذر میانگین مربعات خطا RMSE انتخاب شد . آزمون مدل انتخابی با تخمین پیش بینی عملکرد انتخاب شد. این مدل بر اساس میانگین دمای حداکثر روزانه Tmax و مجموع بارش R در طی کل دوره رشد، عملکرد کلزا را پیش بینی کرد. این متغیرها 86/8 درصد تغییرات عملکرد در فصل رشد را توصیف کرده و در سطح احتمال 0/05 معنی دار بودند.

شاخص های اقلیم کشاورزی، عملکرد کلزا، مدل سازی، مدل های چند متغیره، مشهد