محسن حمیدپور - دانشیار، گرو ه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان
لیلا اکبری - دانش آموخته کارشناسی ارشد خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان
حسین شیرانی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان
علی اکبر محمدی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصررفسنجان

منظور بررسی اثر زیولیت و ورمیکمپوست بر تثبیت و شکل های شیمیایی روی در یک خاک آلوده، آزمایش گلخانه ای در قالب طرح فاکتوریل با دو عامل شامل زیولیت در سه سطح صفر، 5 و 10 درصد وزنی، و عامل ورمیکمپوست در سه سطح صفر، 5 و 10 درصد وزنی با سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. با کاربرد ورمی کمپوست، غلظت شکل محلول + تبادلی روی کاهش معنی داری یافت. کمترین غلظت شکل محلول + تبادلی کربنات ها را کاهش داد. کمترین غلظت روی پیوند شده با کربنات ها در تیمار ترکیبی 10 % ورمیکمپوست× 10% زیولیت مشاهده شد که نسبت به شاهد حدود 30 درصد کاهش غلظت داشت. در همه سطوح ورمی کمپوست، کاربرد زیولیت باعث کاهش غلظت روی پیوند شده با کربنات ها و روی پیوند شده با اکسیدهای آهن و منگنز گردید. با کاربرد ورمی کمپوست و زیولیت غلظت روی پیوند شده با مواد آلی به طور معنی داری افزایش یافت. بیشترین غلظت روی پیوند شده با مواد آلی در تیمار 5% ورمیکمپوست مشاهده شد که این تیمار نسبت به شاهد حدود 40 درصد غلظت روی پیوند شده با مواد آلی را افزایش داد. در تمامی سطوح زیولیت، با کاربرد ورمیکمپوست روند افزایشی در غلظت روی پیوند شده با ماده ی آلی مشاهده شد. به طور کلی، کاربردهم زمان ورمی کمپوست و زیولیت باعث کاهش شکل های قابل دسترس روی در خاک میگردد. بنابراین، استفاده از آنها به صورت ترکیبی در تثبیت شیمیایی روی درخاک های آلوده پیشنهاد می گردد.

آلودگی خاک، تثبیت شیمیایی، فلزات سنگین