پریسا علمداری - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
ویدا کامرانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
محمدحسین محمدی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

جهت مطالعه ارتباط بین نوع کانی های رسی و اشکال مختلف پتاسیم، سه واحد فیزیوگرافی دشت دامنه ای PP، دشت رسوبی رودخانه ای RAP و اراضی پست LL واقع در ترانسکتی در جنوب شرقی آذربایجان شرقی انتخاب گردید. نمونه ها از 9 خاکرخ جمع آوری و اشکال مختلف پتاسیم در نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کانی های رسی موجود در واحدهای فیزیوگرافی تقریبا یکسان و عمدتا شامل ایلیت، اسمکتیت، کایولینیت و کلریت است ولی فراوانی نسبی آنها متفاوت می باشد. میزان ایلیت و اسمکتیت در دشت دامنه ای حداکثر مقدار را دارا بود و اسمکتیت در اراضی پست نسبت به دشت رسوبی رودخانه ای مقادیر بیشتری نشان داد. شرایط مختلف ژیومرفولوژیکی و در نتیجه تفاوت در مقادیر کانی های رسی باعث تفاوت معنی داری در شکلهای پتاسیم گردید، طوری که دشت دامنه ای نسبت به بقیه واحدها مقادیر بیشتری از اشکال پتاسیم را داراست. رابطه مثبت و معنی داری بین پتاسیم تبادلی با ایلیت r(2)=0.81, P<0.001 مشاهده شد که نشان میدهد این شکل پتاسیم مخصوصا از لبه ها و فضاهای بین لایه ای ایلیت آزاد شده است.

اسمکتیت، ایلیت، شکل های مختلف پتاسیم، کانی های رسی