معصومه چاووشی ثانی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه ، گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
سالار جمالی - استادیار گروه ، گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
حسین طاهری - مربی مرکز تحقیقات مرکبات رامسر
سید اکبر خداپرست - دانشیار گروه ، گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

به منظور بررسی مهار زیستی نماتد مرکبات (Tylenchulus semipenetrans)، نمونه برداری از خاک و ریشه در باغ های مرکبات شرق گیلان و غرب مازندران انجام شد. لارو سن دوم نماتد مرکبات از خاک و ماده و تخم از ریشه ها جداسازی گردیدند. جهت جداسازی قارچ های آنتاگونیست، سوسپانسیون تخم و لارو نماتد به طور جداگانه روی محیط کشت آب آگار حاوی استرپتومایسین کشت شدند. قارچ های شناسایی شده عبارتند از: Fusarium solani , F. oxysporum, Cladosporium cladosporioides, Paecilomyces lilacinus و Acremonium strictum. جهت تعیین فعالیت آنتاگونیستی قارچ ها، تیمارهای قارچی در شرایط گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفتند. خاصیت نماتدکشی قارچ ها با نماتدکش سیستمیک از گروه ارگانوفسفات ها به نام فنامیفوس (نماکور) مورد مقایسه قرار گرفت. دو شاخص شامل تعداد نماتد ماده در یک گرم ریشه و جمعیت لارو سن دوم در 100 گرم خاک محاسبه گردید. نتایج نشان داد همه قارچهای مورد آزمون دارای اثرات بازدارندگی روی Tylenchulus semipenetrans بودند. با توجه به مقایسه ی میانگین تیمار ها، قارچ های P. lilacinus و A. strictum بیشترین تاثیر را بر کاهش تعداد نماتد ماده دارا بودند. C. cladosporioides پس از شاهد در بالاترین گروه آماری نسبت به سایر تیمارها قرار داشت و ضعیف ترین عامل در کنترل عمل نمود. همچنین مقایسه زمان تلقیح نماتد نشان داد که تیمار های تلقیح شده با نماتد 20 روز پس از از تلقیح قارچ، عملکرد بهتری داشتند. در بین گونه های قارچی با خاصیت ضدنماتدی، P. lilacinus و A. strictum موثرتر از سایر گونه ها عمل کردند. با این حال دو گونه ی F. solani و F. oxysporum مورد استفاده در این تحقیق نیز در برابر نماتد مرکبات کارایی خوبی نشان دادند.

زوال تدریجی، مدیریت تلقیقی، نماتد مرکبات، قارچ های پارازیت کننده