تغییرات تراکم، پراکنش فضایی و نمونه برداری دنباله ای جمعیت شکارگرهای مهم شته خوار در مزارع گندم منطقه ‎ی گرگان

به منظور مطالعه ی تغییرات تراکم و پراکنش فضایی و نیز طراحی یک برنامه ی نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت برای جمعیت شکارگرهای مهم شته خوار، طی دو فصل زراعی 1385 و 1386 با استفاده از تور حشره گیری از مزارع گندم پنج ناحیه ی مختلف در اطراف گرگان به صورت هفتگی نمونه برداری به عمل آمد. با استفاده از شاخص ها و مدل های مختلف، پراکنش فضایی جمعیت شکارگرها برآورد شد و به کمک نمونه برداری دنباله ای مدل گرین، تعداد نمونه ی لازم و معادلات خطوط تصمیم گیری به منظور برآورد میانگین جمعیت آن ها محاسبه گردید. جمعیت کفشدوزک های هفت نقطه ای (L. Coccinella septempunctata) و شطرنجی (Propylea quatuordecimpunctata L.) و مگس های سیرفید Eupeodes corollae (Fabricius) و Episyrphus balteatus (De Geer) به ترتیب 18/75، 14/25، 41/54 و 6/02 درصد از جامعه ی شکارگرها را به خود اختصاص دادند. به استثنای مگس E. corollae، ضرایب تیلور سه شکارگر دیگر با عدد یک اختلاف معنی داری نداشتند و پراکنش جمعیت آن ها از نوع تصادفی بود. برازش پراکنش جمعیت شکارگرها با مدل پواسون نیز نشان داد که توزیع فضایی جمعیت آن ها در بیش تر تاریخ های نمونه برداری از نوع تصادفی بود. براساس نتایج نمونه برداری دنباله ای، تعداد نمونه ی لازم جهت قطع خطوط تصمیم گیری به دو عامل تراکم جمعیت و دقت مورد انتظار بستگی داشت، به طوری که در دقت 0/25، تعداد نمونه ی لازم جهت برآورد میانگین جمعیت کفشدوزک C. Septempunctata از 400 عدد در تراکم 0/033 به 41 عدد در تراکم 0/6 و تعداد نمونه ی لازم برای برآورد میانگین جمعیت کفشدوزک P. quatuordecimpunctata از 775 عدد در تراکم 0/02 به 10 عدد در تراکم 1/8 کاهش یافت. تعداد نمونه ی لازم جهت برآورد میانگین جمعیت مگس های E. corollae و E. balteatus نیز بر حسب تراکم جمعیت آن ها به ترتیب بین 4 تا 400 و 57 تا 175 عدد نوسان داشت. به طور کلی، استفاده از تور حشره گیری در تراکم های بالای جمعیت، روش مقرون به صرفه ای می باشد، اما در تراکم های پایین جمعیت، رسیدن به دقت 0/25 مستلزم برداشتن تعداد زیادی نمونه است. توصیه می گردد که دقت و سودمندی روش تور حشره گیری با سایر روش های نمونه برداری مقایسه گردد تا بهترین روش جهت نمونه برداری از جمعیت شکارگرهای شته خوار در مزارع گندم مشخص شود.

کلیدواژه ها:

تغییرات جمعیت ، پراکنش فضایی ، نمونه برداری دنباله ای ، شته های گندم ، شکارگرها و گرگان