مصطفی گوهری - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
محمد علی کاظم بیکی - دانشیار دانشگاه تهران

علوم غریبه پس از حمله مغول در ایران رواج فوق العاده ای یافت. شکست های پی درپی از اقوام بیگانه در این گروش عام، نقش عمده ای داشت. این موضوع موجب رسوخ برخی باورها در میان مردم گردید که عده ای از آنها را میتوان از اسباب انحطاط فکری ایرانیان و از موانع رشد و پیشرفت علوم طبیعی (تجربی) دانست. ملاحسین واعظ کاشفی که یکی از وعاظ خوشنام و علمای دینی کثیرالتالیف این دوره بود در گسترش و رواج این علوم نقش عمده ای ایفا کرد. او در آثار خود کوشید دانش خود را در این زمینه در اختیار توده مردم قرار دهد. محتوای آثار او نشان میدهد باورهایی همچون محتوم بودن سرنوشت، تسخیر اجنه و سایر نیروهای غیبی برای رفع حوایج مادی، متوسل شدن به ستارگان برای آگاهی از سرنوشت خود و سپس پناه بردن به اوراد و طلسمات و ادعیه ساختگی برای دفع شومی این حوادث، در آن روزگار امری کاملا پذیرفته شده و عادی بود.

علوم غریبه، تیموریان، ملاحسین واعظ کاشفی