علی عبدالله زاده - کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
مجید اونق - استاد آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
امیر سعدالدین - دانشیار آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
ریوف مصطفی زاده - استادیار آبخیزداری دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

اهداف: ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین بهعنوان هسته مطالعات آمایش سرزمین بوده که نقش بهسزایی در برنامهریزی منطقهای دارد. انتخاب نوع و پراکنش کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی، از اهداف اصلی مدیریتی در کاهش اثرات بحرانهای طبیعی است.روش: پژوهش حاضر در آبخیز زیارت گرگان با وسعت 10286 هکتار در جنوب غرب شهرستان گرگان واقع در استان گلستان انجام شد. با توجه به اینکه امروزه آبخیز زیارت در اثر هجوم جوامع انسانی از لحاظ گردشگری و سکونتگاهی در شرایط بحرانی قرار گرفته، ضروری است که قبل از اجرای هرگونه برنامه توسعهای، مطالعات ارزیابی توان محیطی انجام شود. در ارزیابی آبخیز زیارت از مدل سیستمی آمایش سرزمین ایران و ابزار سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. یافته ها/ نتایج: نتایج نشان داد که 46/4 و 52/4 درصد از مساحت آبخیز زیارت گرگان به ترتیب در کلاسهای تناسب یک و دو قراردارند و سایر مناطق (76/91 درصد) به کلاس توان نامناسب تعلق دارد. براساس نتایج حاصله، مقدار کاپای کلی 3164/0 در طبقه کم و کاپای جزیی طبق ه یک توسعه 2037/0 و طبقه دو 161/0 و در کلاس ضعیف قرار دارند. نتیجهگیری: طبق نتایج، کلاسهای توسعه سکونتگاهی با قابلیت توان اکولوژیک منطقه منطبق نیستند. با کنترل طبقهیک و دو توسعه سکونتگاهی مشخص شد که مسیر توسعه موجود با جهت گیری پیشنهادی توسعه در این پژوهش منطبق نیست. رویکرد مورد استفاده در تحقیق می تواند مدیران و برنامه ریزان را در کاهش اثر خطرات طبیعی در مقیاس محلی و منطقهای کمک کند.

ارزیابی توان اکولوژیک، توسعه سکونتگاهی، کاربری اراضی، برنامه ریزی استفاده از اراضی