حمیده ویسی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
غلامرضا حیدری - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
یوسف سهرابی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان

کاربرد نهاده های شیمیایی در کشاورزی ممکن است از طریق اثرات منفی بر میکروارگانیسم های خاک، به کاهش حاصلخیزی آن منجر شود. در این رابطه تلاش های زیادی برای یافتن راه های مناسب به منظور ارتقاء کیفیت خاک و محصولات کشاورزی انجام شده است. یکی از این راهکارها به کار بردن کودهای آلی و کودهای زیستی می باشد. لذا به منظور بررسی اثرات قارچ میکوریزا در سطوح مختلف اسید هیومیک و کودهای شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان (Helianthus annuus L.) (اوروفلور) این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال زراعی 91-1390 اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول کود شیمیایی شامل نیتروژن و فسفر در سه سطح صفر، 50 و 100 درصد (صفر درصد معادل عدم کاربرد کود، 50 درصد معادل 37/5 کیلوگرم اوره و 25 کیلوگرم کود سوپرفسفات تریپل و 100 درصد معادل 75 کیلوگرم در هکتار کود اوره و 50 کیلوگرم در هکتار کود سوپرفسفات تریپل) که در کرت های اصلی جای گرفت و فاکتور دوم قارچ میکوریزا در دو سطح (G. intraradices و G. mosseae) و فاکتور سوم اسید هیومیک در سه سطح صفر، هشت و 16 کیلوگرم در هکتار که در کرت های فرعی قرار گرفتند. صفاتی که در این آزمایش اندازه گیری شدند شامل عملکرد دانه، ارتفاع ساقه، قطر طبق و تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و درصد روغن دانه بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل کود شیمیایی و میکوریزا بر درصد روغن، وزن هزار دانه و تعداد دانه در طبق معنی دار بودند. بیشترین درصد روغن دانه با کاربرد قارچ G. mosseae در سطح مصرف 100 درصد کود شیمیایی و کمترین درصد آن با کاربرد قارچ G. intraradices و بدون مصرف کود شیمیایی به دست آمد. اثر متقابل کود شیمیایی و اسیدهیومیک نیز بر صفات درصد روغن، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه معنی دار بودند. اثر متقابل میکوریزا و اسیدهیومیک نیز بر وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه معنی دار بود. سطح دوم اسید هیومیک و قارچ G. intraradices، به طور معنی داری از بیشترین میزان عملکرد دانه برخوردار بود. اثر متقابل سه گانه کود شیمیایی، اسیدهیومیک و میکوریزا نیز بر درصد روغن، عملکرد و اجزای عملکرد معنی دار بود. نتایج این پژوهش نشان داد که قارچ های مایکوریزا و سطوح مختلف اسیدهیومیک موجب افزایش درصد روغن، عملکرد و اجزای عملکرد می شوند.

تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه، فسفر، کودهای شیمیایی و درصد روغن