بررسی رقابت چند گونه ای و پویایی فصلی جمعیت علف های هرز در مزرعه ذرت (Zea mays L.)

به منظور بررسی رقابت چند گونه ای علف های هرز در مزرعه ذرت (.Zea mays L)، آزمایشی در سال زراعی 89-1388 به صورت پیمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. بیست کوادرات غیرتخریبی در مرحله 4-3 برگی ذرت، مستقر و در آن تراکم علف های هرز به تفکیک گونه شمارش شد. همزمان با نمونه های غیرتخریبی، 20 کوادارت تخریبی برداشت و علاوه بر شمارش بوته ها، شاخص سطح برگ و وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه گیری شد. با استفاده از اطلاعات بدست آمده از آن، توابع هایپربولیک که در آن تعداد هر گونه به عنوان متغیر مستقل و وزن خشک یا سطح برگ هر گونه به عنوان متغیروابسته در نظر گرفته شده بود، برازش داده شد. به کمک این توابع وزن خشک و سطح برگ هر گونه در کوادرات های غیرتخریبی در این مرحله تعیین شد. سطح برگ نسبی اول فصل گونه ها به عنوان متغیرمستقل و لگاریتم طبیعی وزن تک بوته آخر فصل هر یک از گونه ها به عنوان متغیروابسته در رگرسیون چندگانه خطی برازش داده شد تا ضرایب رقابتی گونه ها بر یکدیگر بدست آید. تابع لگاریتم طبیعی وزن تک بوته نشان داد که تداخل علف های هرز در ذرت با توجه به ضرایب معادله به دو گروه کاهنده (ضریب منفی) و تسهیل-کننده (ضریب مثبت) تقسیم می شوند. از بین گونه های موجود، علف های هرز تاجریزی (Solanum nigrum L.)، تاج خروس خوابیده (Amaranthus blitoides S.wats) و سلمه تره (Chenopodium album L.) به ترتیب بیشترین تاثیر مثبت را بر ذرت اعمال کردند. در واقع این علف های هرز بخاطر رقابت و تاثیر منفی بر سایر گونه ها نقش تسهیل کنندگی در عملکرد ذرت داشته اند. در پایان فصل رشد گیاه زراعی، از جمعیت سلمه تره و خرفه (Porrtulaca oleracea L.) کاسته و بر جمعیت سوروف (Echinochloa crus-galli L.)، تاج خروس وحشی و تاجریزی افزوده شد.

کلیدواژه ها:

تسهیل ، رقابت ، ضرایب رقابتی ، لگاریتم طبیعی وزن تک بوته