محمود شور - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مرتضی گلدانی - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
فرزاد مندنی - دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

غلظت دی اکسید کربن اتمسفر طی چند دهه گذشته افزایش یافته است. بنابراین انتظار میرود که این افزایش روی تولید گیاهان تاثیر بگذارد. به منظور ارزیابی اثرات افزایش غلظت دی اکسید کربن بر صفات مورفوفیزیولوژیکی گل جعفری، ابری و رعنا زیبا، یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و 12 تیمار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1388 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل گونه های گیاهی (گل جعفری، ابری و رعنا زیبا) و غلظت های 350، 700، 1050 و 1400 پی پی ام دی اکسید کربن بود. گیاهان به مدت 30 روز تحت تاثیر افزایش غلظت دی اکسید کربن قرار گرفتند. در طول دوره آزمایش در کلیه تیمارها متوسط درجه حرارت روزانه و شبانه به ترتیب 25 و 18 درجه سانتیگراد در نظر گرفته شد. در پایان 30 روز تعداد برگ تک بوته، شاخص روزنه، قطر روزنه ها، سطح برگ تک بوته، عدد اسپد و وزن خشک تک بوته اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت دی اکسید کربن از 350 به 1400 پی پی ام، تعداد برگ تک بوته، شاخص روزنه، سطح برگ تک بوته، عدد اسپد و وزن خشک تک بوته به ترتیب 41/6، 3/35، 61/1، 17/1 و 73/9 درصد افزایش یافت، درصورتی که افزایش غلظت دی اکسید کربن منجر به کاهش 62 درصدی قطر روزنه شد. در بین صفات مورد ارزیابی، تجمع ماده خشک و سطح برگ تک بوته بیشترین واکنش را نسبت به افزایش غلظت دی اکسیدکربن از خود نشان دادند. از آنجا که یک رابطه مثبت بین افزایش سطح برگ و تجمع ماده خشک در اکثر گیاهان وجود دارد. پس افزایش غلظت دی اکسید کربن از طریق افزایش صفات نام برده میتواند در افزایش تولید و سوددهی کشت و کار گل جعفری، ابری و رعنا زیبا بسیار موثر باشد.

شاخص روزنه، عدد اسپد، گیاهان زینتی، ماده خشک