تدوین مدلی ارزیابانه از منظر شهری مطلوب بر اساس معیارهای ایرانی اسلامی (نمونه موردی: خیابان انقلاب اسلامی تهران)

اهمیت منظر شهری و نقشی که به طور مستقیم و غیر مستقیم در کیفیت زندگی شهروندی ایفا می کند، جامعه طراحان شهری را بر آن داشته کهبدنبال راه هایی برای ارتقا کیفیت مناظر شهرها باشند. توسعه دانش طراحی شهری و تجارب عملی بدست آمده گویای این نکته اند که ارتقا سطحکیفیت منظر شهری در ارتباط تنگاتنگی با میزان بهره مندی آن از معیارهای بومی و محلی است. خیابان انقلاب اسلامی، یکی از اصلی ترینمحورهای ارتباطی شرقی- غربی در مرکز شهر تهران است که منظر آن از کیفیت غیر قابل قبولی برخوردار است. آشفتگی های بصری، مشکلاتکالبدی، اختلالات عملکردی، کمبود فضای سبز و جمعیت فراتر از حد ظرفیت، نیز مسایلی هستند که چهره خیابان مذکور را خدشه دار کرده اند.نقش مهم خیابان انقلاب در شکل گیری هویت شهروندی (و ملی)، و سایر جنبه های اهمیت آن، موضوع ارتقای منظر شهری این خیابان را بهچالش مهمی برای طراحان شهری تبدیل کرده است.در این مطالعه در راستای دسترسی به منظر شهری مطلوب، با تکیه بر معیارهای شهر ایرانی- اسلامی به دنبال تدوین مدلی ارزیابانه از منظرشهرهای کشورمان هستیم. این پژوهش از نوع توسعه ای- کاربردی بوده و اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانیبدست آمده است. مدل تحلیلی پژوهش، شامل معیارهای هجده گانه شهرسازی ایرانی- اسلامی است که در قالب سه مولفه مکان پایدار، به صورتمدلی برای ارزیابی کیفیت منظر بر اساس معیارهای بومی تدوین شده است. بخشی از خیابان انقلاب اسلامی (واقع در) شهر تهران که به عنواننمونه مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته است، به چهار پهنه مجزا تفکیک گشته و ارزیابی نهایی با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیارانهالکتره انجام پذیرفته است.یافته های بدست آمده از این ارزیابی، نشان داد که پهنه شماره سه (حد فاتل تقاطع فلسطین تا انتهای پارک دانشجو)، بنابر نگارش شهرسازیایرانی اسلامی، از منظر با کیفیت تری برخوردار است. این برتری به سبب برخورداری از فضای سبز، تنوع فعالیتی و تنوع مخاطبین است که منجربه تحقق بهتر معیارهای مذکور شده است. در انتهای پژوهش برای هر اعتلای کیفیت منظر در هر یک از پهنه ها پیشنهاداتی ارایه می گردد.

کلیدواژه ها:

منظر شهری ، ارزیابی منظر شهری ، شهرسازی ایرانی- اسلامی ، روش الکتره ، خیابان انقلاب اسلامی