مصطفی مرادی دشت پاگردی - زط دانشجوی دکتری علوم و مهتدسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس،مازندران، ایران
سیدحمیدرضا صادقی - استاد تمام گروه مهتدسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس،مازندران، ایران
حمیدرضا مرادی - دانشیار گروه مهتدسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس،مازندران، ایران

افزایش دقت مدل های هیدرولوژیکی و کاهش عدم قطعیت این مدل ها نیاز به شناخت زوایای پنهان تمامی عوامل اثرگذار به ویژه ورودی های مدل می باشد. یکی از ورودی های مهم و متغیر در این مدلها مقیاس و اندازه سلول میباشد. حال آنکه بررسی های مربوط به ارزیابی مقیاس و اندازه بهینه سلول تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل در این تحقیق مقیاس های مختلف نقشه توپوگرافی 1:25000، 1:50000، 1:100000 و 1:250000 در اندازه های سلولی 5، 20، 30، 50، 100 و 200 متری در ارتباط با زمان تمرکز به عنوان یک ورودی مهم و مشتمل در بسیاری از مدل های هیدرولوژی با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9.3 در حوزه آبخیز گلازچای آذربایجان غربی بررسی شد. روش های مختلف زمان تمرکز شامل Picking، Kirpich، Temez، Brancby Williams، روش توزیعی مکانی، سرعت متوسط و دیاگرام بی بعد نیز تحلیل شد. نتایج نشان داد که دامنه تغییرات نتایج حاصل از اندازه های سلولی در ارتباط با زمان تمرکز از مقیاس 1:25000 به مقیاس 1:250000 کاهش داشته است. به نحوی که در تمامی مقیاس ها اندازه سلولی 5 و 200 متر به ترتیب بیشترین و کمترین دامنه تغییرات را داشته اند. از طرفی عملکرد برخی از اندازه های سلولی در مقیاسهای مختلف نتایج کاملا یکسانی را نشان داد. نتایج بررسی نشان داد که شناخت اندازه های سلولی هم عملکرد می تواند در ساماندهی استفاده از نقشه ها و اندازه های سلولی مناسب بر اساس اهداف مختلف و کاربرد مدل های هیدرولوژیکی موثر باشد.

بهینه سازی مقیاس، صحت مدل، مدل بارش-رواناب، مدل هیدرولوژی