ناصر تقوی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران-اب ، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج ، ایران
حسین آذرپیوند - مربی گروه مهندسی عمران-اب ، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج ، ایران

دریچه های قطاعی یا شعاعی از جمله متداولترین دریچه ها جهت کنترل دبی و تنظیم سطح آب می باشند. برای نیل به استفاده بهینه از این سازه و با توجه به پیشرفت های اخیر در طرح تنظیم خودکار جریان برای سرریز سدها و شبکه های انتقال، تعیین دقیق ضرایب آب گذری دریچه های قطاعی از اهمیت زیادی برخوردار است. روابط تجربی و نمودار های متعددی برای تخمین ضریب آب گذری دریچه ها ارایه شده است. این روش ها از دقت کافی برخوردار نبوده و اغلب برای دامنه محدودی از متغیر ها قابل استفاده می باشد. این پژوهش یک بررسی بر روی رابطه بدون بعد دبی اشل دریچه های قوسی در حالت های جریان مستغرق و آزاد را نشان می دهد. در این رابطه ابتدا تمامی پارامترهای موثر در دریچه قوسی آورده شده اند سپس با استفاده از روش آنالیز ابعادی نمایی تمامی آن پارامترها بی بعد شده و در کنار یکدیگر آورده شده است. اعتبار رابطه بدست آمده با استفاده از یک سری داده آزمایشگاهی اندازه گیری منتشر شده از یک دریچه قوسی و همچنین یک سری داده اندازه گیری شده صحرایی از دریچه های قوسی شبکه آبیاری و زهکشی گچساران بررسی گردیدو نتایج نشان می دهد که رابطه بدست آمده با داده های آزمایشگاهی مورد استفاده و داده های صحرایی تطابق خوبی دارد و می تواند به عنوان ابزار مناسبی برای مدیریت بهتر دریچه های قوسی مستغرق و آزاد واقع بر کانال های انتقال آب یا دریچه سدها مورد استفاده قرار گیرد.

دریچه قوسی، جریان آزاد، تیوری پای، جریان آزاد