سونیا حسین زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت

علم ژنتیک و عملیات دستکاری ژنتیکی، موضوع بسیار مهمی است که در سیر تکاملی خود از گیاهان وحیوانات فراتر رفته و با تحت تاثیر قرار دادن ژن های انسان منجر به ایجاد آثار مهمی در حقوق اولیه بشرشده است و ابعاد تازه ای را فراروی حقوقدانان به ویژه در حیطه حقوق بین الملل بشر قرار داده است.چنین فرآیندی بایستی به گونه ای تحقق پذیرد که هم در برگیرنده ی دغدغه های اخلاقی و دینی باشد و هم موجبات حفاظت از موازین حقوق بشری را فراهم آورد. بدین ترتیب است که تغییرات و اصلاحاتژنتیکی مطلوب می تواند سبب پیشرفت جنبه های مثبت این دانش و بهبود زندگی بشر شود. در این راستا یکی از اقدامات عمده، تلاشهای منطقهای و جهانی برای نظاممند کردن تغییرات ژنتیکی بودهاست که نشانگر توجه ویژه دولتها و سازمان های جهانی و منطقه ای به این مهم است. هدف اصلی از تدوین این پژوهش تحلیل نظام حقوقی حاکم بر تغییرات ژنتیکی در چارچوب حقوق بین الملل بشر وهمچنین تاکید بر اتخاذ اقدامات پیشگیرانه از سوی دولتها و نهادهای بین المللی در حوزه تغییرات ژنتیکی به منظور پیشگیری از نقض حقوق بشر در مسیلهای دستکاری ژنتیکی می باشد. درهمین چارچوب دولت ها بایستی ساختار حقوقی و کیفری مشخصی را در عرصه ی ملی برای اینگونه فعالیت هاتنظیم نمایند، به گونه ای که زمینه ی نقض حقوق بشر فراهم نگردد. باید بدین نکته اشاره کرد که هنوزایران چنین ساختاری را ارایه ننموده است، لذا ضرورت دارد اقدامات لازم در شکل گیری ساختارهایمربوطه صورت گیرد. همچنین کشورها بایستی با توجه به سرعت فزاینده ی پیشرفت های ژنتیکی درکنار ترسیم ساختار حقوقی و اخلاقی، نسبت به پژوهش، آموزش و انتشار اطلاعات در حوزه اصلاحاتژنتیکی اقدام نمایند. این پایان نامه نتیجه میگیرد که ضمن آنکه دولتها و نهادهای بین المللی ملزمهستند در تقویت قواعد حقوقی حاکم بر تغییرات ژنتیکی تلاش نمایند؛ می بایست همکاری های لازم رادر جهت اجرای رویه های منتهی به تغییرات ژنتیکی مطلوب انجام دهند و همچنین ملاحظات اخلاقیرا نیز در نظر بگیرند.

ژن، تغییرات ژنتیکی، حقوق بین الملل بشر، اخلاق زیستی