مسلم حاجی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه اخلاق دانشگاه زنجان
فهیمه صبوری - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه اخلاق دانشگاه زنجان

یکی از انتقادات مهمی که ممکن است هر نظریه ای را به سوی ابطال بکشاند، خودمتناقض بودن است. در اصطلاحات فلسفی، یک نظریه خود متناقض نظریه ای است که خود شامل حکمی که برای انکار درستی چیزی بکار برده شده است، شود. اگر سقراط بگوید که همه ی یونانی ها دروغ گو هستند، این سخن او خود متناقض است؛ چرا که خود او نیز یک یونانی است، پس دروغ می گوید که یونانی ها دروغ گو هستند. نظریات مهم و برجسته ای در طول تاریخ علم و فلسفه به این انتقاد متهم شده اند که برخی به حق بوده است و برخی نیز به دلیل بدفهمی از واژه ی خود متناقضی به ناحق به آن گرفتار شده اند. سوالی که به وجود می آید این است که گزاره ها در جه صورتی خود متناقض هستند به ناحق به آن گرفتار شده اند. سوالی که به وجود می آید این است که گزاره ها در چه صورتی خود متناقض هستند در این مقاله ابتدا به ارایه برخی عقاید مهم که این نقد به آنها وارد شده است می پردازیم و سپس به تفکیک گزاره های خود متناقض به درون سیستمی و برون سیستمی، و اثبات اینکه گزاره های برون سیستمی خود متناقض نیستند، بیان خواهیم داشت که کدام یک از نظریه ها خودمتناقض اند و کدام یک دچار خود متناقضی نشده اند.

خود متناقض، درون سیستمی، برون سیستمی، گزاره