ملودی خادم ثامنی - استادیار دانشکده مهندسی راه آهن دانشگاه علم و صنعت ایران
فهیمه مرشدسلوک - کارشناس ارشد مهندسی صنایع شرکت راه آهن ج.ا.ا
سمیه نکویی شهرکی - کارشناس ارشد حمل ونقل ریلی شرکت راه آهن ج.ا.ا

حمل و نقل ریلی با مزایایی همچون مصرف بسیار کمتر سوخت و در نتیجه آلودگی کمتر هوا و محیط زیست، امکان حمل انبوه کالا، ایمنی و صرفه اقتصادی بیشتر در زنجیره تامین کشور مغفول واقع شده است. به عنوان مثال در سال 1394 ، به میزان 527.7 میلیون تن بار در کشور حمل شده که تنها 6.7 درصد آن توسط ریل جابه جا گردیده است. ایندر حالی است که در کشورهای توسعه یافته بخش عمده ای از بار توسط راه آهن حمل می شود به نحوی که در آمریکا، کانادا و روسیه به ترتیب این سهم 48.3 درصد، 67.9 درصد و 88.8 درصد می باشد. بدین ترتیب زنجیره تامین در اینکشورها بهره وری، کارایی و رقابت پذیری بالایی دارد. در این مقاله، ابتدا به بررسی جایگاه فعلی صنعت ریلی در زنجیره تامین کشور پرداخته شده و ضمن مقایسه با کشورهای پیشرفته بر اساس مدل پورتر فاکتورهای درونی، استراتژیها،وضعیت صنایع مرتبط و شرایط تقاضای داخلی برای حمل و نقل ریلی ایران بررسی می شود. سپس نقاط پر تقاضا و پر عرضه بار در کشور شناسایی شده و راهکارهایی جهت تحقق جایگاه مطلوب تر حمل و نقل ریلی در لجستیک کشور به ویژه بصورت حمل و نقل ترکیبی با جاده ای، بنادر خشک و هابهای لجستیکی پیشنهاد داده شده است.

حمل و نقل ریلی ، لجستیک، راه آهن، مدل پورتر، رقابت پذیری