سیدسجاد نادری - مدرس موسسه آموزش عالی شهریار آستارا
ریحانه بابایی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی شهریار آستارا

حمام ها در مقیاس شهری همواره حایز اهمیت بوده اند . به دلیل اینکه هم محل نظافت و پاکیزگی بوند ( که با دین نیز پیوند دارد ) و هم به دلیل اینکه غالبا در هر شهر تنها یک حمام ساخته می شد ، همین عامل باعث اهمیت فراوان این بنا ها می گردید . اما حمام های سنتی ایرانی نه تنها به عنوان فضای نظافتی بلکه به عنوان یک بنای عمومی و عام المنفعه کارکردی اجتماعی داشته است. چنانچه در ضرب المثل ها و آداب و رسوم ایران در مورد حمام و روابط اجتماعی موجود در حمام اشارات بسیاری شده است . حمام ظرف بروز بسیاری از رفتار های اجتماعی ایرانی ، مانند مراسمی چون عروسی و پرده خوانی که ریشه در آداب و رسوم اقوام ایرانی دارد،باعث ایجاد کارکردی متفاوت در فضای حمام شده است که علاوه بر نظافت باعث نزدیکی اقوام واعضای جامعه می شد . با توجه به این کارکرد ها حمام ها برای پاسخگویی به این رفتار های اجتماعی نیازمند ایجاد فضای مناسب برای فعالیت های اجتماعی خاص در محیط حمام بودند که در این مقاله به همین موضوع پرداخته شده با این پرسش کلی که روابط اجتماعی چه تاثیری بر ایجاد فضاهای جدید در حمام های سنتی داشته و بدنبال ان این تاثیر را بر ارایه ریز فضا های حمام در معماری سنتی ایران مورد بررسی قرار می دهد .

حمام سنتی - روابط اجتماعی- معماری - فضا