بختیار محمدی - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه کردستان

در سالهای اخیر خشکسالی و کمبود شدید آب در بسیاری از بخشهای ایران، زندگی مردم و فعالیتهای آنها را بشدت تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین تحقیقات بسیاری در راستای شناخت هر چه بیشتر خشکسالی در ایران در حال انجام است. در این پژوهش شدت و طول مدت خشکسالیهای حاکم بر ارومیه در دوره زمانی 1951 تا 2010 بررسی شد. از دادههای میانگین ماهانه دمای هوا، مجموع بارش و تبخیر و تعرق بالقوه ماهانه و همچنین برنامه DrinC جهت ارزیابی خشکسالیهای ارومیه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که براساس شاخصهای مورد مطالعه(بارش استاندارد شده، شناسایی خشکسالی و دهکها)، شرایط طبیعی(عدم ترسالی و خشکسالی) غالبترین حالت اقلیمی تجربه شده در ارومیه بوده است. به طوری که از 60 سال مورد مطالعه، حدود 40 سال شرایط طبیعی را تجربه کرده است. از دیگر نتایج این پژوهش می توان به رخداد کم خشکسالیها طی دوره زمانی 1994 - 1951 اشاره کرد. طی این دوره تنها چهار مورد خشکسالی یک ساله (1958 ، 1970 ، 1983 و 1990) رخ داده است. بنابراین شاید بتوان این دوره را به عنوان یک دوره ترسالی و یا دست کم دارای شرایط طبیعی نامید. زیرا رخداد کم و دوره بازگشت طولانی خشکسالیها طی این دوره موجب شده که مشکلات ناشی از خشکسالی در ارومیه احساس نشود . از سال 1994 تا پایان دوره هم تداوم( 2001-1998) خشکسالیها و هم شدت( 2005 ) آنها افزایش پیدا کرده است. بنابراین مشکلات امروزی کمبود آب در ارومیه و مناطق مجاور آن به سبب افزایش تداوم و شدت خشکسالی ها در ارومیه بوده است.

شاخصهای خشکسالی، شاخص شناسایی خشکسالی، شاخص دهکها، شاخص بارش استاندارد شده