کامبخش فرحمندحبیبی - استادیار اقتصاد دانشگاه پیام نور

وقتی به موضوع اقتصاد اسلامی می اندیشیم، سوالات بی شماری به ذهن متبادر می شود، که فارغ از خاستگاه سوالات و انگیزه های آن ها، سه محور عمده کانون آن پرسش ها را تشکیل می دهد؛ دسته نخست به ماهیت این اقتصاد راجع است، و اینکه اصولا ذات و جوهره اصلی این اقتصاد را چه چیزی تشکیل می دهد و دسته دوم، چنین اقتصادی بعد از معرفت به ماهیت آن، چگونه محقق می شود، و الزامات تحقق آن چیست ، و آیا می تواند به نحو پویا برقرار باشد و بالاخره اینکه چه افراد یا گروه هایی از این اقتصاد بهره می برند . اهمیت این بررسی نه تنها به جهت دغدغه فکری انسان محقق مطرح است، بلکه از ناکارامدی نظام های موجود اقتصادی در تامین اهداف و آرمان های معیشتی انسان ها، بعد از طی قرون متمادی از تسلط آن ها برحیات بشری، نیز ناشی می شود. فرضیه ما در این بررسی عبارتست از اینکه بین پرسش های رایج در متون سنتی اقتصاد و پاسخ به آن ها در اقتصاد اسلامی تفاوت معنی داری به چشم می خورد. البته اگرچه این تفاوت می تواند به جهات مفروضات، اهداف و ابزار باشد، اما مهم تر از این ها، نگاه معرفت شناختی به مسایل مطروحه است. روش تحقیق منتخب در این بررسی به شیوه توصیفی وتحلیل محتوی بوده، و ابزار آن را منابع کتابخانه ای و اصیل دینی تشکیل می دهد. از نتایج این تحقیق توسعه قلمرو معرفت شناسی در حوزه اقتصاد اسلامی و تبیین و تحلیل جایگاه علوم اجتماعی در گستره اسلام است.

اقتصاد اسلامی، نظام های اقتصادی ، پویایی ، پرسش های اساسی