مدیریت بحران سیل در ایران: یک مطالعه مروری

مقدمه: سیل در اکثر مناطق جهان منجمله کشور ایران سالیانه سبب خسارات جانی و مالی بسیاری می گردد. در کشور ما به عنوان بزرگترین بلای طبیعی از لحاظ میزان جمعیت متاثر شناخته شده است. امروزه مدیریت در بحران سیل یکی از ابزارهای اساسی و اثربخش در کنترل سیل و عواقب ناشی از آن می باشد. مدیریت بحران دارای فازهای آمادگی قبل از بحران، پاسخ فوری در حین بحران، بهبودی، بازتوانی و بازسازی پس از بحران می باشد. هدف از این مطالعه مقایسه مدیریت در بحران های سیل ایران می باشد. مواد و روش ها: این مقاله مروری حاصل بررسی در پایگاههای اطلاعاتی SID ،Scholar Google ،Magiran ، IranMedex بین سال های 1385 تا 1396 با کلید واژه های مدیریت سیل(flood management) ، مدیریت بحران سیل (flood disaster management) و ایران (Iran) می باشد. جستجو ابتدا در عنوان، چکیده و در نهایت در متن مقالات مرتبط انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوی قراردادی استفاده شد. یافته ها: بر اساس جستجوی اولیه از پایگاهای اطلاعاتی مذکور در مجموع 68 مقاله به دست آمد که از میان این مقالات 36 مقاله مرتبط با کلید واژه ها انتخاب و تحلیل شد، که شامل 29 مقاله در خصوص فاز آمادگی قبل از بحران، 3 مقاله در خصوص پاسخ فوری در حین و بعد از بحران و 3 مقاله هم درخصوص مرحله بهبودی و بازسازی بعد از بحران بود. یافته ها مبین این واقعیت است که مطالعاتی به صورت محدود و پراکنده در سطح کشور در خصوص پیش بینی مناطق مستعد سیلاب و سیستم های هشدار و مدیریت سیلاب و مخازن ذخیره آب در جریان سیل ها انجام شده اند، اما متاسفانه مدیریت کاربردی سیل در جهت کاهش خسارات ناشی از آن مورد توجه جدی قرار نگرفته و فقط زمانی که سیلاب مخربی رخ داده و فاجعه ای بوجود می آید، توجه مسیولین و متخصصین به آن جلب می گردد. بحث و نتیجه گیری: گرچه برای مدیریت بحران سیل یک راه حل مشخص و مطمین برای کلیه مناطق سیل گیر کشور وجود ندارد اما بدیهی است پدیده سیل قابل پیش بینی و مدیریت بوده، می توان در جهت مهار وکاهش خسارات ناشی از آن و حتی بهره برداری اقتصادی از سیل راه حل های مناسبی جستجو کرد. انجام مطالعات در خصوص اثربخشی اقدامات صورت گرفته در حین و پس از بحران سیل و استفاده از تجربیات گذشته پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران ، بحران سیل ، ایران