معین همتی - کارشناس ارشد شهرسازی گرایش طراحی شهری دانشگاه تهران، مدرس دانشگاه گیلان
فاطمه فرجام طلب - کارشناس ارشد طراحی شهری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
محمد خندان - کارشناس ارشد شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری، مدرس دانشگاه

امروزه با گذار از اقتصادی صنعتی به اقتصاد فراصنعتی فرآیند های لازم برای توسعه اقتصادی و احیای شهرها از تولید صنعتی به تولید فرهنگی و ایده های خلاق تغییر سو داده است. شهرها برای بقا در رقابت اقتصاد جهانی تلاش می کنند با بالابردن کیفیت زندگی و فراهم نمودن شرایط بهتر برای جذب ایده ها و طبقه خلاق با یکدیگر رقابت کنند. بی شک در این رقابت، مراکز شهری سرزنده و با نشاط می توانند نقش موثر و مهمی را در بالا بردن کیفیت زندگی و گام برداشتن در جهت تحقق شهر خلاق ایفا نمایند.مرکز اصلی یک شهر خلاق باید بتواند محیطی جذاب برای جذب و پرورش استعدادها و ایده ها فراهم آورد و بتواند از خلاقیت افراد خاص و ویژه مثل هنرمندان، دانشمندان، نویسندگان و هم از ایده های شهروندان عادی در جهت رشد و توسعه خلاق شهری بهره ببرد. هدف اصلی پژوهش بررسی چالش های پیش رو برای خلق شهر خلاق و در مقیاسی کوچکتر خلق مراکز شهری خلاق می باشد. شهر رشت با توجه به داشتن ظرفیت های اقلیمی، زیرساختی و فرهنگی یکی از شهرهایی است که به طور بالقوه دارای ظرفیت بالایی برای تحقق یک شهر خلاق می باشد و در حال حاضر گام های اولیه برای تبدیل رشت به یک شهر خلاق برداشته شده است. در این راستا شهر رشت توانسته است خود را به عنوان شهر خلاق غذا در سازمان یونسکو ثبت جهانی نماید و معرفی رشت به عنوان شهر جشنواره ها و بازآفرینی هسته تاریخی شهر رشت با هدف تبدیل آن به یک میدان سرزنده و فرهنگی از جمله این اقدامات می باشد. هدف این مقاله بررسی چالش ها و راهکارهای پیش رو برای خلق مراکزشهری خلاق در رشت در راستای حرکت به سوی ایجاد شهر خلاق می باشد.این مقاله، با مطالعه کتابخانه ای و بررسی تجارب موفق خارجی و داخلی مراکز شهری خلاق ، بحث نظری عوامل موثر در طراحی مراکز شهری خلاق را واشکافی نموده به 5 معیار و 18 زیر معیار برای طراحی مراکز شهری خلاق دست یافته است، سپس با بهره گیری از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به ارزیابی میزان تحقق این عوامل در پیاده راه فرهنگی مرکز شهر رشت قبل از اجرای پروژه بازآفرینی و پس از آن پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد که طراحی مناسب می تواند منجر به خلق مراکز شهری خلاق گردد و تجریه بازآفرینی مرکز شهر رشت بر اساس ارزیابی صورت گرفته نمونه نسبتا موفقی است. تجربه ای که اصول کلی آن می تواند برای خلق دیگر مراکز در سایر شهرها به کار گرفته شود.

شهر خلاق، مراکز شهری خلاق، روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پیاده راه فرهنگی مرکز شهر رشت