سیدسعید تقویان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج
سعید حسینی - هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج

ایران با واقع شدن در منطقه ای خشک و نیمه خشک، از یک سوم بارندگی متوسط جهانی (250 میلی متر بارندگی در سال معادل 413 میلیارد مترمکعب در سال) برخوردار می باشد که میانگین بارندگی استان کهگیلویه و بویراحمد 477 میلی متر می باشد. مفهوم جریان زیست محیطی، مفهوم نسبتا جدیدی در کشور ما می باشد، علی رغم اینکه ایران دارای رودخانه ها و تالاب های زیادی می باشد اما تاکنون مطالعات دقیقی در این زمینه صورت نگرفته است و از آنجایی که سطح دانش فعلی از اکولوژی رودخانه و داده های موجود بسیار محدود می باشد، بنابراین هدف اصلی این تحقیق ارایه روش های کاربردی تعیین جریان زیست محیطی رودخانه ها می باشد. در این تحقیق، برای تعیین شدت جریان زیست محیطی از روش سیستم شبیه سازی زیستگاه فیزیکی (PHABSIM) برای تخمین جریان زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به احداث سد شاه قاسم (در حال بهره برداری)، سد تنگ سرخ (در حال اجرا) بر روی رودخانه های بشار و سد مارون (در حال بهره برداری) در استان کهگیلویه و بویراحمد و اهمیت تامین نیاز آب زیست محیطی این رودخانه ها، سه رودخانه بشار، مارون و زهره بعنوان منطقه مورد مطالعه در این تحقیق انتخاب شدند. نتایج نشان داد نیاز آب زیست محیطی به صورت ترکیبی از نیاز حداقل جریان زیست محیطی (LFR) و نیاز حداکثر جریان زیست محیطی (HFR) درنظر گرفته می شود. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد که روش های سریع محاسبه جریان زیست محیطی بکار گرفته شده در ایران، عمدتا بدون در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی ایران بکار برده می شوند که این امر دقت نتایج حاصله را بشدت کاهش داده و گاه حتی نتایج معکوسی را حاصل می کند.

زیست محیطی، رودخانه بشار، رودخانه زهره، رودخانه مارون، سیستم شبیه سازی زیستگاه فیزیکی (PHABSIM)