بررسی و تحلیل فرهنگی زنان قربانی همسر آزاری با رویکرد سلامت روان کلانشهر تهران

با وجود دگرگونی در ساختار فرهنگی و عملکردهای خانواده، بی تردید خانواده هم چنان یکی از ارکان و نهادهای اصلی جامعه به شمار می رود. اهمیت خانواده از این رو است که نه تنها محیط مناسبی برای همسران به شمار می آید، بلکه وظیفه جامعه پذیری و تعلیم و تربیت نسل های آتی را نیز بر عهده دارد. اهمیت والای خانواده زمانی بهتر درک می گردد که به کارکرد های اساسی و بنیادین آن توجه نماییم. یکی از این کارکردهای اصلی، تکوین و شکل دهی شخصیت های افراد به ویژه از نظر ابعاد فرهنگی و اجتماعی است. ایفای بهینه این کارکردها نه تنها برای بقای خانواده ضروری است بلکه برای تداوم جامعه و انسجام فرهنگی- اجتماعی نیز ضروری می باشد. ولی با این وجود، در حال حاضر خانواده دچار آسیب هایی نظیر: طلاق، اختلافات زناشویی، خودکشی، کودکان فراری و خشونت خانوادگی شده است. در این بین خشونت خانوادگی پدیده ای است که روابط سالم خانوادگی را که برای بقا و تحکیم خانواده لازم و ضروری است، متزلزل و به عنوان یک فرهنگ ناهنجاردر جامعه نهادینه میکند. یکی از پدیده هایی که مطالعه آن به سه حوزه جامعه شناسی، روانشناسی و فرهنگ بسیار مربوط است، خشونت و رفتار های خشونت آمیز می باشد. خشونت نسبت به همسر یکی از معضلات بزرگ بسیاری از کشورها از جمله ایران می باشد که پیامدهای منفی فرهنگی، جسمانی و روانی زیادی را برای قربانیان به بار می آورد . نگاه یک فرهنگ به خانواده، زن و خشونت، ساختار اجتماعی و قوانین حاکم بر یک جامعه، وضعیت اقتصادی و عقاید و باورهای عمومی مردم، از اموری است که در سطح کلان می تواند به تبیین خشونت خانگی در هر جامعه ای کمک کند. نوع روابط در خانواده بر اساس رفتارهای اجتماعی و ضد اجتماعی در یک فرهنگ شکل می گیرد. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت سلامت روان زنان قربانی همسر آزاری در کلانشهر تهران می پردازد. روش این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و نحوه انجام توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق 1186 زن به صورت تصادفی سیستماتیک از زنانی از فرهنگ خاص شهر تهران انتخاب شدند و پرسشنامه مربوط به همسر اذیت همسر و سلامت عمومی 28 GHQ را تکمیل نمودند که اطلاعات به دست آمده از طریق نرم افزار آماری SPSS و با آزمون t و تحلیل رگرسیون چند گانه تجزیه و تحلیل شدند. مهمترین یافته این مطالعه به این نتیجه می رسد که (4/85 درصد) بدرفتاری عاطفی، و (5/31درصد ) بدرفتاری جسمی و(30درصد) بدرفتاری جنسی و (4/17درصد) هر سه نوع بدرفتاری را تجربه کردند . زنان قربانی خشونت از همسرآزاری ، از وضعیت بدتر سلامت عمومی رنج می برند. به علاوه رابطه انواع همسر آزاری به عنوان متغیر پیش بین با هریک از ابعاد سلامت عمومی به عنوان متغیر ملاک (y) که با استفاده از تحلیل رگرسیون چند گانه انجام شد، نشان دادکه بین این متغیرها رابطه مثبت وجود دارد . یعنی تجربه بدرفتاری دیدن از هر نوع، پیش بینی کننده بروز اختلال در سلامت عمومی فرد است.در نتیجه به عبارتی بین بدرفتاری دیدن و مشکلات روان شناختی رابطه وجود دارد و در این بین قربانیان بد رفتاری جنسی و جسمی در مقایسه با قربانیان بدرفتاری عاطفی مشکلات بیشتری را تجربه کردند . در مجموع، بافت فرهنگی و اجتماعی در جامعه شهری زنان تهرانی، در نهادینه کردن فرهنگ خشونت. مجوزهای فرهنگی جدیدی را به وجود می آورد که در کاهش سلامت روانی زنان تاثیر دارد.

کلیدواژه ها:

فرهنگ ، همسرآزاری ، سلامت روانی ، بدرفتاری جسمی ، بدرفتاری جنسی ، تهران