احسن امینی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
سارا علیپور - دکترای تخصصی معماری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

نشانه گرایی و نمادگرایی در حال حاضر در بسیاری از علوم کاربرد دارند و به مثابه دانشی درنظر گرفته می شوند که نقش نشانه ها و نمادها را در جامعه بررسی می نماید. نشانه گرایی و نمادگرایی پ یش از آن که با مفهوم نشانه و نماد منفرد، سروکار داشته باشد به بررسی نظام های نشانه شناختی و نمادشناختی و کارکرد اجتماع ی آن ها م ی پردازد. ا ی ن ویژگ یکاربردی نشانه شناسی و نمادشناسی در شناخت و تحلیل آثار معماری ایرانی اسلامی رهگشا می باشد؛ زیرا یک اثر معمار ی نظام منسجمی از نشانه ها و نمادها به شمار می رود و نشانه و نمادها با ارجاع به زمینه فرهنگی و اجتماعی معنا پیدا می کند. نتیجه منطقی آن است که؛ نه تنها ساختارهای درونی یک اثر بلکه نسبت ساختارهای درونی با ساختارهای بیرونی فرهنگ و جامعه مورد بررسی قرار می گیرد. معماری ایرانی اسلامی به دلیل غنای محتوا یی و تجلی ات حکمت معنو ی و نی ز مبان یعرفانی، از قابلیت های بالایی در تحلیل معناکاوانه برخوردار است. هنرمند مسلمان ابعاد صوری و شکلی را واسطه ا ی برا ی جهش روحی به عالم حقیقت و معنا قرار می دهد. باتوجه به این مراتب، هر ظاهری را باطنی و هر مظهر ی، ظهور معنا ییخاص است که با ادراک قلبی عمیق و گذشتن از صور ظاهری می توان به معنای مندرج در آن رهنمون شد. برا ی ای ن منظور در این هدف نویسنده بررسی مفهوم نمادگرایی و نشانه گرایی و کاربرد آن در معماری ایرانی-اسلامی می باشد که به روش مروری و به کمک داده ها و اطلاعات کتابخانه ای و استفاده از دیگر تحقیقات موجود در ای ن زمینه گردآور ی شده است و در پایان به جمع بندی از موارد بیان شده پرداخته شده است.

نمادگرایی، نشانه گرایی، معماری ایرانی اسلامی