رجبعلی عسکرزاده طرقبه - استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،ایران
مریم السادات موسوی تکیه - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

این مقاله به بررسی درونمایه نگاه خیره م یپردازد . درونمای ه نگاه خیره از جمله مباحثی است که هم در آثار ادبی و فلسفی سارتر و هم در فلسفه فوکو مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، باور این دو فیلسوف درباره قدرت نگاه خیره در نمایش نام هتمثیلگونه در بسته اثر ژان پل سارتر بررسی میشود. با واکاوی در تار و پود اجزای این نمایشنامه و با بهکارگیری ابزارهایی که نگاه خیره در اختیار دارد و از آن طریق به هستی دیگری عینیت میبخشد، در این مقاله سعی بر آن است که چگونگی سلب آزادی سوژه [فاعل شناسا] و بیگانهشدگی فرد نسبت به وجود واقعی خود نشان داده شود. اثرات دایمی، محونشدنی و نابودکنندهای که زیر سایه سنگین نگاه خیره دیگری در شخصیت سوژه [فاعل شناسا] جاری میشود، آزادی افراد را تحتالشعاع خود قرار می دهد و در چنگال رابطه قدرت، اسیر و گرفتار میکند همچنان که شخصیتهای نمایش، اینه، استل 45 و گارسین در هزارتوی روابط قدرت گرفتار میشوند و از آنجا که در برابر هجوم نگاه خیره دیگری، به شیء بیدفاعی تبدیل میشوند، راه گریز برای فرار از چشمی که به آنها خیره شده است، نمییابند.

نگاه خیره، آزادی، بیگانهشدگی، وجود، شیءشدگی، رابطه قدرت، در بسته