کویستان محمدیان - کارشناس ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
موسی پیری - دانشیار برنامه ریزی درسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
رامین حبیبی کلیبر - استادیار روانشناسی تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

هدف پژوهش حاضر بررسی نیمرخهای انگیزشی دانشآموزان و تفاوت نیمرخهای گروههای مختلف ازنظر کمک خواهی، ادراکات محیطی کلاس، اهداف پیشرفت اجتماعی بر اساس فرسودگی تحصیلی بود. با توجه به ماهیت موضوع، از روش توصیفی از نوع همبستگی استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشآموزان دختر و پسر سال دوم دوره متوسطه شهر مریوان میباشد که در سال تحصیلی 92-93 مشغول به تحصیل بودند که تعداد آنها 1295 نفر بوده است که از این تعداد 653 نفر دختر و 642 نفر پسر بودند. نمونه پژوهش را 274 (دانشآموز پسر و دختر) تشکیل میدهند که به شیوهی نمونهگیری طبقهای تصادفی، از دبیرستانهایدورهی متوسطه شهر مریوان انتخاب گردیدند و سپس به چهار پرسشنامه ادراکات محیط کلاسی، کمک خواهی تحصیلی، فرسودگی تحصیلی و اهداف پیشرفت اجتماعی پاسخ دادند. برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از تحلیل خوشهای (کلاستر) به روش چند میانگینیk-means cluster تابع تشخیص و آزمون t تک نمونهای استفاده شد. نتایج نشان داد که در میان دانشآموزان اولین خوشه با مقدار بالای پذیرش دارای نمره ی میانگین بالا و مقدار پایین عملکردگرایی دارای نمره میانگین پایین است که این خوشه جهتگیری انگیزشی پایین و خوشهی دوم با مقدار بالای لذت دارای نمرهی میانگین بالا و مقدار پایین عملکردگرایی دارای نمرهیمیانگین پایین است که این خوشه جهتگیری انگیزشی بالا نامیده میشود. آزمون t نمونه های مستقل نشان داد که تفاوت معناداری بین دو خوشه پایین و بالا وجود دارد. در افراد خوشه یک SD=7/7148 و M=40/59 میزان فرسودگی تحصیلی نسبت به افراد خوشه دو M=32/25, SD6/28 بیشتر است. همچنین یافتهها نشان داد که فرسودگی تحصیلی در خوشه جهتگیری انگیزشی بالا کمتر بود. این پژوهش تلویحاتی برای دستاندرکاران تعلیم و تربیت دارد که از نتایج آن میتوانند برای کاهش فرسودگی تحصیلی و بهبود پیشرفت دانش آموزان استفاده نمایند.

ادراکات محیط کلاسی، اهداف پیشرفت اجتماعی، تحلیل مبتنی بر شخص،فرسودگی تحصیلی، کمک خواهی تحصیلی