باغ خواجه، به روایت نظامی گنجوی باغ ایرانی براساس داستانی از مثنوی هفت پیکر

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 344

فایل این مقاله در 6 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MANZAR-7-33_011

تاریخ نمایه سازی: 19 شهریور 1396

چکیده مقاله:

بازنمایی ساختاری و فضایی گونه های متنوع باغ ایرانی در دوره های مختلف با تکیه بر مستندات و مکتوبات تاریخی و باستان شناسی از شاخه های مهم پژوهش در حوزه باغ ایرانی است. پژوهش هایی که به فهم ما از باغ ایرانی، الگوها و ساختارهای آن در دوره های مختلف کمک می کند.این مقاله مشخصا به معرفی الگویی کمتر شناخته شده از باغ ایرانی در دوره های پیشین با تکیه بر روایتی از مثنوی هفت پیکر نظامی گنجوی می پردازد. در این مثنوی، نظامی تصویر باغی مرکب را بازنمایی کرده است؛ باغی که از دو بخش بیرونی (گلستان) و درونی (بوستان) تشکیل شده و میان این دو غرفه ای (حجابگه) قراردارد. بوستان فضایی محصور در میان دیوارهای بلند و در قرق زنان است و نظرافکندن به آن تنها از این غرفه ممکن است. این تصویر، گونه ای از باغ است که در مثنوی ویس و رامین نیزنشانه هایی از آن یافت می شود. این تصویرها ممکن است برآمده از شکل فضا در روایت اصلی داستان هایی باشند که ریشه قدیمی تری دارند؛ و یا ممکن است شاعری چون فخرالدین اسعد گرگانی و نظامی در بازتعریف و روایتگری داستانی قدیمی تر، به تجربیات بصری خود در سده های پنجم و ششم مجال داده باشند تا به میزانسن برخی صحنه های داستان های آن ها تبدیل شوند. پاسخ دادن به این پرسش دشوار است. اما همین تصویر قابل فهم از باغ، که در آثار هر دو شاعر بازنمایی شده است، نیز ما را با شکل و الگویی جدید از باغ آشنا می کند و به فهم ما از باغ سازی ایرانی می افزاید.

نویسندگان

حمیدرضا جیحانی

استادیار دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان