علی اکبر حسین - دکتری مطالعات منظر، رییس دانشکده معماری ومحیط، دانشگاه نظیر حسین، کراچی، پاکستان.
رضا کسروی

این مقاله به بررسی برخی از باغ های هندی-ایرانی قرن شانزدهم و هفدهم در منطقه دکن در جنوب هند می پردازد. مدعای مقاله این است که نوع زمین و شیوه مدیریت آب در جنوب هند گونه ای از منظر را پدید آورده که به طور قابل ملاحظه ای با آنچه در شمال هند و ایران وجود دارد متفاوت است. باغ های دکن که در نزدیکی منابع فراوان آب قرارگرفته اند،پاسخی به بستر جغرافیایی و فرهنگ بومی هستند. عمارت هایی که در میان آب ساخته شده اند و جزییات استخرهایی که در دوران پادشاهی عادل شاهیان در نزدیکی بیجاپور ساخته شده اند شاهد این امر هستند.جانمایی کاخ ها بر روی تپه های مشرف بر آب و باغات وسیع نیز پاسخی به بستر جغرافیا و فرهنگ بوده؛ چنان که در حیدرآباد و گلکندا در دوران سلسله قطب شاهیان شاهد آن هستیم. بااینکه زنان، شاه را در بازدید از باغات همراهی می کردند، باغ های ویژه زنان، با نام باغ های زنانه تنها در ارگ وجود داشته است؛ جایی که بتوان حفظ حریم خصوصی آنان را تضمین کرد. این باغ ها در فصول باران مورد استفاده قرار می گرفتند. باغ های دکن همچون دیگر باغات شبه قاره هند نه تنها در روز که خصوصا شب ها مورداستفاده بوده است و سنت شب نشینی هندی به نام مهتاب - باغ در این منطقه رایج بوده است. درنتیجه می توان گفت هرچند باغ های دکن ازخانواده باغ های هندی- ایرانی بوده و به نوع مشابهی استفاده می شده است، نوع زمین و استفاده از شیوه های هندی در مدیریت و ذخیره آب در منطقه دکن، منظری را رقم زده است که ریشه در خاک هند دارد. اگر این باغ ها به لحاظ سبک، ایرانی هستند اما مزاج و طبعی بسیار هندی دارند.

منظر ایرانی، منظر هندی، باغ های هند، منطقه دکن