هادی تهبندی
محمدرضا قنبرپور
محمود حبیب نژاد روشن
ابوالقاسم دادرسی سبزوار

بهره برداری بی رویه ازمنابع آب زیرزمینی در ایران بویژه در منطقه مورد مطالعه موجب تخریب این منابع و افت آب های زیرزمینی شده است. آبهای زیرزمینی یکی از مهمترین منابع آبی در ایران بویژه در مناطق خشک ونیمه خشک به شمار می رود.در تحقیق حاضربه روند تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت جوین در استان خراسان رضوی ، طی دوره آماری12 ساله از سال های آبی 1375 -1374 تا سال آبی 1386-1385 در50 حلقه چاه پیزومتری منتخب که از آمار برخوردار می باشند ،پرداخته شد. درابتدا جهت پیش پردازش بر روی داده های خام سفره آب زیرزمینی دشت مذکور با استفاده از نرم افزارهایArc/view ،Excel و Spss انجام شد ، بطوریکه آزمونهای کفایت و همگنی داده ها انجام گردید.سپس در چاه های عمیق منتخب با آمار ناقص به روش همبستگی بازسازی داده ها انجام شد و در نهایت داده ها در پایه مشترک آماری 12 ساله استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج هیدروگراف واحد سالانه سطح آب زیرزمینی دشت جوین نشانگر آنست که به دلیل کاهش بارندگی وجود چاههای عمیق بیشتر (حدودا 890 حلقه چاه عمیق) و برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی در این دشت، سطح آب زیرزمینی بطور غیر منتظره ای از سال های 1375-1374 تا سال آبی 1386-1385 افتی معادل 10 متر را به طور میانگین نشان می دهد که با پیشرفت این روند در آینده ای نه چندان دور شاهد خشکی تعداد زیادی از چاههای عمیق این منطقه و نیز آسیب پذیری آبخوان دشت مذکور در مقابل آلودگی در اثر بهره برداریهای بی رویه از آن خواهیم بود . همچنین مقادیر بیشینه و کمینه افت، طی این دوره در دشت مذکور به ترتیب دراواخرزمستان و اوایل پائیزمی باشد.

سفره آب زیرزمینی، هیدروگراف واحد سالانه، بیشینه، کمینه، دشت جوین