بررسی تطبیقی شرط رجولیت قاضی تحکیم و قاضی داور در فقه امامیه و مذاهب اهل سنت

هدف از مقاله حاضر بررسی تطبیقی شرط رجولیت قاضی تحکیم و قاضی داور در فقه امامیه و مذاهب اهل سنت می باشد که به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. به سبب اهمیت منصب قضا و تاثیر بسیار آن در سلامت جوامع انسانی دین اسلام برای اهلیت افراد در تصدی سمت قضا شرایطی منظور داشته که یکی از آنها شرط ذکورت قاضی است پژوهش حاضر، محدوده اختیارهای قاضی تحکیم در دادرسی ها بر اساس فقه شیعه امامیه و مذهب اهل تسنن را تحلیل می کند و شرایط قاضی و ادله جواز تحکیم را در فقه اسلامی شرح می دهد. سوال اصلی در این مطالعه این است که شرط رجولیت قاضی تحکیم و قاضی داور در فقه امامیه و مذاهب اهل سنت چگونه است فرضیه اصلی در پاسخ به سوال فوق این است که در فقه امامیه و مذاهب اهل سنت شرط رجولیت از جمله شرایط قاضی تحکیم و شرایط قاضی منصوب است و از نظر شرایط و محتوی شرط رجولیت قاضی در فقه امامیه و مذاهب اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد. نتایج نشان می دهد از آنجا که مبانی استنباط احکام شرعی در فقه شیعه با توجه به حجیت احادیث ایمه (ع) متفاوت با منابع اهل سنت می باشد و در شرایط اهلیت قاضی، شرط مرد بودن نسبت به چیزهایی که زن در آن چیزها اختیار و دستوری ندارد، آشکار است، نظرات متفاوتی برای شرط رجولیت قاضی وجود دارد. به عبارتی در کتب فقهی، پیرامون اعتبار شرط ذکورت در قاضی مباحثی مطرح شده است; ولی عده ای دیگر از فقها (متقدمان)، در مبحث شرایط و صفات قاضی، این شرط را ذکر نکرده اند افزون بر آن، دلیل مشروعیت قاضى تحکیم مورد پذیرش مشهور فقها قرار گرفته و دلیل هایى از کتاب، سنت و اجماع بر آن اقامه کرده اند و درباره آن ادعاى اجماع و عدم خلاف شده است.

کلیدواژه ها:

رجولیت ، قاضی تحکیم ، قاضی داور ، فقه امامیه ، مذاهب اهل سنت