حمزه علی احمدی
حبیب رستمی
عباس جهانی

خربزه یکی از مهمترین محصولات جالیزی بوده و سرشار از ویتامین های قابل جذب و املاح مورد نیاز بدن است. میوه شیرین و آبدار آن در اواخر بهار و در طول تابستان فراوانترین و پر مصرفترین میوه منطقه است که به صورت تازه خوری ، آب میوه و فالوده مصرف می شود. خربزه های تولیدی استان به علت گرما و خشکی هوا معطر شده و طعم شیرین و مطبوع به خود می گیرد و باعث افزایش کیفیت محصول می گردد. یکی از مناطق کشت خربزه در استان اراضی دریاچه هامون است. پس از گرم شدن هوا و پسروی آب دریاچه هامون ، در زمین هایی که هنوز مرطوب هستند ،سالیانه حدود 1000-100 هکتار خربزه از توده های محلی از جمله سفیدک خط دار، قندک و چپات اشتری از اواسط خرداد تا اواخر مرداد کشت می گردد. برداشت از اواخر مرداد شروع و تا اواخر آبان ادامه دارد. از هر هکتار مزارع دریاچه حدود 4-2 تن خربزه برداشت می گردد. . حدود 70-60 درصد آن به صورت خیارک(پشمک) برداشت می گردد. مرحله نارس و اوایل مراحل رشدی میوه خربزه را در اصطلاح محلی " پشمک " می گویند. در این مرحله قند میوه کم بوده و بافت آن سفت است. رنگ متمایل به سبز داشته و کرک های میوه هنوز وجود دارد. این مرحله رشدی نیز در ارقام محلی خوش طعم بوده و مصرف زیادی دارد. و چون بذور تازه تشکیل شده و هنوز سفت نشده اند، همراه میوه مصرف شده و به طعم آن می افزایند. با توجه به اینکه امکان آبیاری مزارع نیست و حفاظت آنها مشکل است زودتر به صورت نارس و پشمک در طول تابستان و پاییز برداشت می‌گردد .محصول تولیدی علاوه بر مصرف محلی شهر زابل به زاهدان و سایر نقاط نیز جهت فروش عرضه می گردد. قیمت هر کیلو با توجه به زمان برداشت، حدود 1000-200 تومان می باشد. کشت خربزه در سطح اراضی دریاچه در شرایط مطلوب در فصل رشد و نمو برای حدود 1000 نفر در تولید، فرآوری، حمل و نقل و فروش، شغل ایجاد می نماید. لازم به ذکر است به علت عدم استفاده از هیچ نوع سم ، کود و حتی عدم آبیاری، خربزه تولیدی کاملا ارگانیک و خوش طعم است. بالا بودن کارآیی انرژی، برداشت محصول در خارج از فصل معمول منطقه و بالا بودن قیمت فروش محصول از دیگر مزایای این نوع کشت است. لازم به ذکر است به علت عدم شخم اراضی و رسی بودن بافت، موجب برداشت خاک نشده و مشکل زیست محیطی ایجاد نمی کند.

خربزه، هامون، کشت