جلوه های تشبیهی نفس اماره در مثنوی مولانا

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: سومین همایش متن پژوهی ادبی (نگاهی تازه به آثار مولانا)
  • کد COI اختصاصی: MATNPAGOOHI03_132
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 653
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهرام احمدی

استادیار گروه زبان و ادبیات یارسی دانشگاه مازندران

چکیده

اگر بخواهیم چند کلید واژه در مثنوی مولانا را برشماریم، بی تردید نفس و خصوصا نفساماره یکی از ناگزیرترین آنها خواهد بود. مولانا به عنوان یک مصلح اجتماعی همچونسایر عرفان سلف و خلف خویش یکی از محوری ترین دغدغه ها در آثارش رامراتب، درجات و اطوار نفس می خواند. وی در مثنوی به عنوان یک اثر تعلیمی، ضمنپرداختن به بسیاری از مقولات اخلاقی، درصدد آشنا کردن و آگاه نمودن مریدان وسالکان با کنش ها و نمودهای مختلف نفس نیز برآمده است. لذا برای آگاهی بخشی بهمخاطب و تقریب به ذهنشان نفس را به مصادیق و مفاهیمی چون، دزد، جادوگر، زاغ،سگ، اژدها، بت، دوز،، فرعون و... تشبیه می کند. این پژوهش با استفاده از روشتوصیفی- تحلیلی و با بهره مندی از منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی، جلوه های تشبیهی نفس اماره در مثنوی مولانا را احصا و بررسی نموده و به این نتیجه رسیده است که مولانا به دلیل اهمیت بازشناسی چهره های گوناگون نفس اماره و مخاطرات مترتب بر عدم شناخت صحیح آن، با زبان ساده و در عین حال عمیق و اثرگذار خود تجلیات نفس را دقیقا رصد کرده تا مبادا رهروان طریق الی الله، مفتون ظواهر هموار و دلفریب آن شوند و به ورطه ی سقوط اخلاقی و اعتقادی درافتند.

کلیدواژه ها

مثنوی، مولانا، نفس، نفس اماره، تشبیه

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.