عبدالحمید آقجه لی - دانشجوی کارشناسی ارشد کشاورزی اکولوژیک دانشگاه گنبد
علی نخ زری مقدم - استادیار دانشگاه گنبد کاووس
علی راحمی کاربزکی - استادیار دانشگاه گنبد کاووس
ابراهیم غلامعلی پورعلمداری - استادیار دانشگاه گنبد کاووس

تنش خشکی عمده ترین عامل محدوده رشد و نمو گیاهان زراعی از جمله ماش در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است لذا، بررسی اثرات تنش خشکی بر رفتار گیاهان زراعی از اهمیت به سزایی برخوردار است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تقسیط نیتروژن و ابیاری تکمیلی بر کمیت و کیفیت ماش (.Vigna radiata L) انجام شد. افزایش عملکرد ماش مستلزم به کارگیری مدیریت صحیح به زراعی است. عامل اصلی آبیاری تکمیلی در چهار سطح شامل یک بار ابیاری (قبل از گل دهی = (I(1)، دوبار آبیاری (قبل از گل دهی + گل دهی = (I(2)، سه بار ابیاری (قبل از گل دهی + گل دهی + پرشدن اولین غلاف ها = (I(3)، چهار بار آبیاری (قبل از گل دهی + گل دهی + پرشدن اولین غلاف ها + زرد شدن اولین غلاف ها = (I(4) و عامل فرعی تقسیط نیتروژن در چهار سطح شامل عدم مصرف نیتروژن ((N(0)، مصرف 25 درصد نیتروژن به هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گل دهی ((N(1)، مصرف 50 درصد نیتروژن به هنگام کاشت و 50 درصد قبل از گل دهی ((N(2) و مصرف 75 درصد نیتروژن به هنگام کاشت و 25 درصد قبل از گل دهی ((N(3) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر نیتروژن و آبیاری بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر نیتروژن بر وزن 1000 دانه و اثر آبیاری بر شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. اثر متقابل نیتروژن x آبیاری بر هیچ یک از صفات معنی دار نشد. بیشترین عملکرد دانه با مصرف 25 کیلوگرم نیتروژن در زمان کاشت و 75 کیلوگرم قبل از گل دهی با 1175 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن از تیمار عدم مصرف نیتروژن با 647/3 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. چهار مرتبه آبیاری باعث حداکثر تولید محصول به میزان 1169 کیلوگرم در هکتار شد و حداقل عملکرد هم از تیمار یک بار آبیاری با 568/6 کیلوگرم در هکتار به دست آمد.

غلاف، نیتروژن، گل دهی، عملکرد دانه