محمدهادی قاضیان عقدا - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی مکانیک، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
مصطفی ورمزیار - استادیار دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
کاظم اسماعیل پور - استادیار دانشکده مهندسی مکانیک، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران

پدیده نشت در شبکه های توزیع و خطوط انتقال باعث هدر رفت منابع شده که عدم شناسایی و رفع آن در درازمدت می تواند منجر به بروز خسارت های اقتصادی و عمدتازیست محیطی جبران ناپذیری گردد. طراحی سیستم های کم هزینه جهت پیدایش محل دقیق نشتی، با توجه به بالا رفتن عمر خطوط انتقال در ایران، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سالیانه هزینه های بسیاری جهت تجدید کامل خطوط لوله درنظر گرفته می شود این در حالی است که با استفاده از تکنیک های دقیق نشت یابی می توان صرفا به تعمیر محل دقیق نشت پرداخت و هزینه های نگهداری خطوط لوله را به شدت کاهش داد. به طور کلی نشت در اثر عوامل مختلفی همچون کیفیت پایین مواد مصرفی جهت ساخت لوله ها، رسوبات داخل خط لوله و سایر اجزای شبکه انتقال، خطاهای طراحی، نگهداری نامناسب و عوامل تصادفی اتفاق می افتد. در این مقاله به شناسایی نشت با بهره گیری از نوسانات فشاری در یکی از شیرهای خطوط لوله پرداخته شده است. نوسانات فشاری بر اساس سرعت قطع جریان شبکه، بسته به سایز و محل نشتی، می تواند رفتارهای متفاوتی داشته باشد. با استفاده از معادلات حاکم بر جریان سیال و تعریف یک تایع هدف مناسب، می توان به یافتن نقطه نشت با کمک الگوریتم های فراابتکاری پرداخت. در مطالعه حاضر از تکنیک الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. این تکنیک در مسایل گسسته دارای مزایای منحصر به فردی در قیاس با سایر مدل های فراابتکاری می باشد. نتایج شبیه سازی در قیاس با نتایج آزمایشگاهی نشان می دهد که مدل معرفی شده با دقت خوبی می تواند محل دقیق نشت را در یک مسیر تک لوله پیش بینی نماید

نشت یابی، نوسانات فشار، جریان ناپایا، الگوریتم فرا ابتکاری، خطوط انتقال