محمدرضا شهیدی پاک - دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز

اسپانیا با ورود دین اسلام به تدریج بوسیله شهرسازی و معماری اسلامی چهره شهرهای اسلامی پیدا کرد و مرحله ای از خروج ازشهر های جاهلی به شهر های اسلامی در اسپانیا دوره اسلامی در اندلس صورت گرفت . شبه جزیره ایبری نهصد سال شهرسازی ومعماری اسلامی را که از ایران به مصر وشام و افریقیه ومغربمهاجرت کرد و در اندلس در ترکیب با فرهنگ و شهر سازی ومعماری گوتی سبک اندلسی دوره اسلامی پدید امد، تجربه کرد .این سبک دارای شخصیت فرهنگی مستقل در حدود سیصد شهر اندلسی است .تغییرات شهری در اسپانیا که با تغییر نام شهر اغازشد به تغییر در ماهیت و زبان و رفتار وپوشش و خوراک مردم منجر شد . پژوهش حاضر که بخشی از کتاب تاریخ تحلیلی اندلس است ،کاوشی در حوزه جامعه شناسی تاریخی شهر است .شهر سازی اسلامی – عربی با انتقال انبوه قبایل فاتح عرب و بربرو فرهنگ و دین آن ها صورت گرفت که با توجه به رژیم قدرت درنقاتط مختلف اب و هوایی اندلس پراکنده شدند و استقرار یافتند از مهمترین انتقال ها اسکان جمعیت شهرهای شامات در مناطق مختلف شهری اسپانیا است و هر ناحیه با نام همان شهر های شامات، مانند جند حمص ،جند قنسرین نام گذاری شد و بهتدریج به اسپانیا چهره شبه جزیره بزرگی با ابادترین و باشکوه ترین شهر های قرون وسطی دادند که هیچ یک از شهر های اروپا در ان زمان از جهت جمعیت و عمران شهری با ان ها برابری نمی کرد .شهر قرطبه پایتخت دویست ساله عربی در اسپانیا رابسیاری ازمحققان تمدن اسلامی چون حورانی ، زیدان ، هونکه ، بورکهارت ،گوستاولوبن ، بالاتر از پاریس در قرون وسطی معرفی کرده اند .پژوهش حاضر نقش دین , و فرهنگ دینی در تغییر چهره شهرها و توسعه فرهنگی آن هار ا در بخشی از جهان اسلام در جنوباروپا ، نشان داده است. پژوهش حاضر بر مبنای مآخذ تمدناسلامی د ر اسپانیا و در راستای تحقیقات پیشین مولف در موضوع شهر های اسلامی از جمله کتاب شهر سازی و شهرهای اسپانیا در دوره اسلامی همراه با تغییرات و اصلاحات جدید است .

شهراسلامی ،اسپانیا،اندلس،دین، قرطبه،بلنسیه،قلعه رباح،معماری موریسک، فرهنگ