بررسی نهاد عاقله در قانون مجازات اسلامی مصوب 92

سال انتشار: 1395
محل انتشار: کنگره بین المللی جامع حقوق ایران
کد COI اختصاصی: LAWI02_187
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 3303

نویسندگان

کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

چکیده

قبل از اسلام در میان اعراب جاهلی و سایر ملت ها ، عرف قبیله ای حاکم بوده است، به این صورت که هر قبیله دارای یک شخصیت حقوقی جداگانه بود و طبق مقررات خود یعنی همان عرف قبیله ای در چنین مواردی دیه بر عهده ی عاقله بود. با ظهور دین مقدس اسلام چون این عرف قبیله ای امری نیکو و بر مبنای تعاون و همکاری بنا شده بود که یکی از اصول مورد توجه اسلام است ، بر آن مهر تایید زده شد و به نوعی آن را امضاء نمود . ( احکام امضایی)، پس از ورود اسلام به ایران نیز طبیعتا قواعد و مقررات اسلامی و دینی مورد توجه و استناد قانونگذار ایرانی قرار گرفت و با توجه به منابع معتبر فقهی و روایات مواد 463 تا 470 قانون مجازات اسلامی در بحث قتل خطایی به مسیله ی ضمان عاقله اختصاص یافت.از نظر همه مذاهب اسلامى دیه قتل و جنایت خطایى به ترتیب ارث بر عهده چند طایفه است. یکی از این موارد موجود در قانون مجازات اسلامی قاعده ی ضمان عاقله است.که بر اساس آن مسیولیت دیه ی پرداخت قتل وجرح خطایی وآنچه به منزله ی خطا دانسته شده ،به عهده ی عاقله ی جانی(جارح) است نه خود جانی،مقابل آن،اصل شخصی بودن جرایم است که دارای صبغه ی فقهی نیز می باشد که با تاکید در قرآن کریم معادل قاعده ی وزر است.چون قاعده ی ضمان عاقله با این اصل مستند در تعارض می باشد لذا همواره مورد بحث و توجه فقها و حقوقدانان بوده است.نهاد عاقله برخاسته از عرف است و اسلام فقط آن را امضاء کرده است،پس حکم آن عرفی است که حاکم نیز با گرفتن این مطلب از عرف،دست به وضع قوانین ناظر به آن می زند.

کلیدواژه ها

قتل و جرح خطایی، دیه، عاقله، مسیولیت، مجازات، قانون، فقه امامیه، نابالغ، کودک، دیوانه

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.