فایزه قراری - استادمدعو، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه
ایمان یوسفی جوان - استادیار گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه

قدم های اولیه در اکثر برنامه های اصلاحی بررسی ساختار و میزان تنوع ژنتیک در ذخایر توارثی گیاهی می باشد. وجود تنوع ژنتیکی و درک روابط موجود بین ژنوتیپ ها می تواند در راستای حفظ ژرم پلاسم و طراحی برنامه های اصلاحی در گیاهان مورد توجه قرار گیرد. با توجه به اهمیت شناسایی، حفظ و نگهداری ذخایر توارثی و به کارگیری این منابع به عنوان ابزاری مناسب جهت تسهیل فرآیند های اصلاحی و استراتژی های مدیریتی، کارایی برخی از روش های مختلف ژنتیکی و ژنومیک مانند نشانگرهای ریزماهواره در گیاهان زراعی و باغی بررسی شد. نشانگرهای ریزماهواره ابزار بسیار قدرتمندی برای برآورد میزان تنوع ژنتیک درون و بین جمعیت ها و ارزیابی روابط خویشاوندی آنها، و همچنین تمایز ژنتیک و شناسایی جمعیت ها می باشند که می-توانند برای مدیریت ذخایر توارثی از طریق شناسایی نمونه های تکراری، ارزیابی خلوص بذور و نمونه های هم نام مورد استفاده قرار گیرند. نشانگرهای ریزماهواره مبتنی بر ژنوم، توزیع تنوع آللی، ارایه الگوهای مدیریت ژرم پلاسم و روابط ژنتیکی در زمینه ژنتیک حفاظتی را بهبود بخشیده است. با توجه به اینکه شناسایی ارقام باغی در سال های اولیه رشد و تا زمانی که درختان به بار نشسته اند امری دشوار است از این نتایج می-توان در احداث باغ های جدید، شناسایی روابط خویشاوندی بین ارقام و ژنوتیپ ها به منظور بکارگیری در برنامه های به نژادی و دستیابی به ارقام جدید اقتصادی و تعیین اصالت ژنتیکی و حفط این ذخایر توارثی در کشور استفاده نمود. همچنین از تنوع ژنتیکی و فاصله ژنتیکی با استفاده از نشانگرهای ماهواره ای میتوانند تهدیدهای ژنتیکی و محیطی را بهبود بخشیده و در برنامه های تلاقی و بهنژادی استفاده کرد.

تمایز ژنتیک، تنوع ژنتیک، نشانگر ریزماهواره