مجید دشتی - دانشجوی سابق دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد واستادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
محمد کافی - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حسین توکلی - دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
مهدی میرزا - دانشیار موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع- بخش تحقیقات گیاهان دارویی

به منظور بررسی تاثیر تنش کمبود آب بر خصوصیات رشد و محتوای رنگیزه های فتوسنتزی گیاه دارویی نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)، یک آزمایش گلخانه ای در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش، پتانسیل های مختلف آب خاک شامل 035/0- (شاهد)، 138/0- (تنش ملایم)، 516/0- (تنش متوسط) و 92/1- مگاپاسکال (تنش شدید) در دو وضعیت تنش کمبود آب مداوم و موقت بودند. یک دسته از تیمارهای تنش، به طور ثابت در سطوح تنش فوق نگه داشته شدند (تیمارهای کمبود آب) و در دسته دیگر پس از تخلیه رطوبت خاک تا پتانسیل های فوق، تا حداکثر ظرفیت نگهداری آب آبیاری شدند (تیمارهای بازیافت). نتایج نشان داد که تنش ملایم کمبود آب منجر به کاهش معنی دار تعرق تجمعی، وزن خشک برگ های زرد و نیز افزایش میزان کلروفیل a، b و کل در مقایسه با شاهد گردید. کلیه صفات مورد مطالعه در تیمارهای تنش کمبود آب تا پتانسیل 516/0- مگاپاسکال (تنش متوسط) تفاوت معنی داری نداشتند. با افزایش شدت تنش به بیش از 516/0- مگاپاسکال تعداد برگ، سطح برگ و وزن خشک اندام های هوایی و ریشه به طور معنی داری (05/0P≤) کاهش یافت. بیشترین سطح ویژه برگ (SLA) به میزان 135 سانتی متر مربع بر گرم در پتانسیل 138/0- مگاپاسکال حاصل گردید که تنها با تیمار تنش شدید تفاوت معنی دار داشت. تیمار تنش شدید، باعث افزایش غلظت کارتنوییدهای کل به میزان 17 درصد و نسبت ریشه به اندام های هوایی به میزان 9/3 تا 3/4 برابر در مقایسه با شاهد شدند.

تنش آب، رشد، رنگیزه های فتوسنتزی، نوروزک