نابهنجاری های همدیدی منجر به یخبندان های فراگیر ایران

این مطالعه نابهنجاری های همدیدی منجر به یخبندان های فراگیر ایران را با هدف بهبود قابلیت های پیش بینی این پدیده حدی مورد توجه قرار داده است. برای رسیدن به این هدف یخبندان های ایران براساس یک اصل مکانی، به سه دسته یخبندان های فراگیر، نیمه فراگیر و جزیی تقسیم بندی شدند. در ادامه سال های دارای حداکثر و حداقل فراوانی روزهای همراه با یخبندان های فراگیر را که یک انحراف استاندارد بالاتر و پایین تر از میانگین بلند مدت بودند برای یک دوره 43 ساله از 1962 تا 2004 مورد بررسی قرار گرفت. نقشه های مرکب حداکثری یخبندان های فراگیر، یک نابهنجاری فشاری دو قطبی با یک مقدار مثبت در شمال شرق و یک مقدار منفی ضعیف در شمال غرب ایران بر روی کشور ترکیه را نشان می دهد. چنین ساختاری باعث تقویت پرفشار سیبری و گسترش زبانه غربی آن تا غرب دریای مدیترانه می گردد و شرایط برای استقرار یک سامانه پرفشار بر روی این دریا فراهم می شود که نتیجه آن، عقب راندن زبانه سامانه کم فشار موسمی سودان به عرض های جغرافیایی پایین تر و همچنین مهیا شدن شرایط همدیدی برای ریزش هوای سرد از عرض های جغرافیایی بالاتر بر روی ایران است. برای شرایط حداقلی نیز مشاهده می شود که کل منطقه مورد مطالعه تحت سیطره یک نابهنجاری منفی است که کانون مرکزی شدت آن بر روی ترکیه قرار گرفته است. لذا پیکربندی الگوهای فضایی این گروه نشان از تضعیف پرفشار سیبری و متعاقب آن عدم گسترش زبانه غربی آن تا دریای مدیترانه دارد که شرایط برای استقرار یک کم فشار با گردش چرخندی بر روی دریای مدیترانه فراهم می شود لذا تحت این شرایط و با گسترش زبانه کم فشار موسمی سودان و تزریق رطوبت از واچرخند اقیانوس هند (دریای عرب) جو ایران شرایط مرطوب تر و گرمتری را تجربه می کند.

کلیدواژه ها:

یخبندان ، ایران ، نابهنجاری همدیدی ، پرفشار سیبری ، الگوهای همدید