ابوالقاسم علیدوست - عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و استاد درس خارج حوزه علمیه قم
سید رضا شیرازی - سطح ۴ حوزه علمیه قم و مدرس سطوح عالی در حوزه علمیه مشهد

با توجه به این که عمده ترین دلیل بر تقلید، بنای عقلا در رجوع جاهل به عالم است و از طرفی تکیه زدن بر ارتکازات شخصی خود و طرح ادعای بنای عقلا بدون سند معتبر در این موضوع، منشا داوری های ناصحیح شده است، در این مقاله تلاش شده است با استقصای روش های تحصیل بنای عقلا، با استفاده از روش رفتارشناسی، بنای عقلا در رجوع جاهل به عالم واکاوی گردد. نتیجه حاصل مواردی چند از قبیل: فرق نهادن بین رجوع به متخصص و رجوع جاهل به عالم ، شمردن عقل و نیازهای زندگی جمعی و اطمینان شخصی به عنوان منشا پیدایش چنین سیره ای توسط فقها است و با تحلیل اصطلاح تقلید در فقه و اصول، و مقایسه نتایج حاصل از رفتارشناسی، با رجوع مقلد به مرجع تقلید ، در نهایت، چیزی که به سیره عقلا می توان نسبت داد رجوع غیرتعبدی مراجعه کننده است و این چیزی غیر از تقلید اصطلاحی است.

بنای عقلا، رجوع جاهل به عالم، رجوع به متخصص، رفتارشناسی، تعبد