تاملی در مستندات فقهی ماده 468 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: فصلنامه فقه و اصول، دوره: 46، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_FIQH-46-4_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 721
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی محمدیان

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد

محمد محسنی دهکلانی

استادیار دانشگاه مازندران

محمدتقی قبولی در افشان

دانشیار دانشکده الھیات دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/2/1 با پذیرش مسیولیت عاقله در قتل های خطایی این نظریه را در ماده-ی 463 منعکس نموده است. این قانون درباره نحوه پرداخت دیه ی مذکور ذیل ماده 468 چنین مقرر نموده است: عاقله عبارت از پدر، پسر، و بستگان نسبی پدری و مادری، یا پدری به ترتیب طبقات ارث است . مفاد ماده ی اخیر مستظهر به موافقت مشهور فقهای امامیه می باشد. ایشان معتقدند: با وجود عاقله ی اقرب، عهده ی عاقله ی ابعد مشغول نمی باشد و در فرض اجتماع خویشاوندان ذکور نسبی(= عاقله) تادیه ی خون بهاء و پرداخت دیه بر ذمه ی نزدیک ترین اقارب به حسب طبقات ارث می باشد . مستند عمده ی ایشان استظهار از آیه واولواالارحام بعضهم اولى ببعض و نیز روایات ناظر به مساله ی پیش گفته می باشد. نگارنده استظهار از آیه ی فوق را تمام نمی داند و استدلال به آن روایات را تام نمی یابد. وی پس از نقد مستندات قول مشهور چنین نتیجه می گیرد که: در پرداخت دیه ی قتل خطایی، رعایت ترتیب بین عاقله لازم نبوده و همگی ایشان مسیول پرداخت دیه هستند؛ اگرچه حین الفوت ارث بر نباشند . این نظریه اگرچه خلاف قول مشهور است؛ لیکن برخی از فقهاء را با خود موافق نموده است؛ مضافا به این که اطلاقات و عمومات ادله نیز آن را اقتضاء دارد.

کلیدواژه ها

قتل خطایی، عاقله، توزیع دیه، قول مشھور، ماده 468 ق.م.ا

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.