علی بابایی آریا - دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالکریم عبد اللهی نژاد - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

مساله ی حجیت و عدم حجیت ظن مطلق، اگرچه بارها مورد بررسی و پژوهش بزرگان قرار گرفته است، ولی هنوز به بررسی و پژوهش بیشتر نیازمند است؛ زیرا بررسی ها و پژوهش های انجام شده، نوعا بر پیش فرض هایی مبتنی است که از بررسی و پژوهش بی نیاز و مسلم انگاشته شده اند، در حالی که فی الواقع، اموری مسلم نیستند و به بررسی و پژوهش نیاز دارند. اصل عدم حجیت ظن و انحصار حجیت ذاتی به قطع، یکی از این پیش فرض ها است که نگارنده به خود جرات بازنگری در آن را داده است. وی پس از باز تعریف مفاهیمی بنیادین چون حجیت و علم و حل محذورات قول به اعتبار ظن مطلق، این امکان را یافته است که به حجیت ذاتی ظن، باور یابد و ضمن بررسی ادله ی منکرین، از این حقیقت پرده بردارد که آیات، روایات و اقتضایات عقلی، بر خلاف آنچه پنداشته می شود، نافی حجیت ظن عقلایی نیست و ظن عقلایی، بالطبع حجت است. به این ترتیب، نگارنده، از میان عدم حجیت ظن مطلق و حجیت آن به دلیل انسداد، راه سومی را می گشاید و اذعان می دارد که در صورت ناتمامی این راه، باید به عدم حجیت ظن مطلق گردن نهاد؛ چرا که دلیل انسداد ناتمام است. با این همه، باید گفت: هدف غایی نگارنده از نگارش این مقاله، نه لزوما اثبات حجیت ظن مطلق، بلکه گشودن باب پژوهش های عمیق تر در این باره است.

حجیت، ظن، ظن مطلق، حجت ظن مطلق، حجیت ذاتی