مهدی مجاب - مربی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه پیام نور، ایران
مجتبی حسینی - دانشجوی دکترای علوم علفهایهرز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
سیدوحید اسلامی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

به منظور ارزیابی اثر سامانههای خاکورزی رایج و بدون خاکورزی بر پویایی جمعیت علفهای هرز، بارآوری آب ( WP (و عملکرد دانه گندم دوروم، تحقیقی بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در منطقه زاهدشهر استان فارس در طی دو سال زراعی 89-88 و 91-90 انجام شد. محل انجام تحقیق در سال دوم آزمایش بارش بیشتری را دریافت کرد. نتایج نشان داد اعمال سامانه بدون خاک ورزی منجر به کاهش قابل ملاحظه تراکم علفهای هرز خردل وحشی، علف قناری و چچم در مقایسه با سامانه خاکورزی رایج شد در حالیکه تراکم علف هرز جودره افزایش یافت. تراکم کلیه علفهای هرز در سال زراعی 91-90 در سامانه خاکورزی معمول بیشتر بود که ممکن است با نزول بارشهای بیشتر در این سال در ارتباط باشد. بر خلاف تراکم علفهای هرز، تراکم گیاه زراعی در مواردی که بقایای کاه و کلش بر روی سطح خاک باقی گذاشته شده بود (سامانه بدون خاکورزی)، افزایش یافت. مقدار WP در کرتهای بدون خاکورزی بیشتر از مواردی بود که خاکورزی معمول اجرا شده بود. با این وجود، عملکرد محصول در سامانه خاکورزی رایج بیشتر از سامانه بدون خاکورزی بود که احتمالا میتواند بدلیل نسبت بالای N:C در بقایا و کاه و کلش گندم باشد. در نتیجه در شرایط بدون خاکورزی منجر به غیر متحرک شدن موقتی عناصر غذایی توسط میکروبهای خاک میشوند. بهطور - کلی، اگرچه عملکرد گندم در شرایط بدون خاکورزی کمتر بود، افزایش WP ،کاهش تراکم علفهای هرز و کاهش هزینه خاکورزی در سامانههای بدون خاکورزی میتواند اتخاذ این سامانه را توسط کشاورزان محلی توجیه نماید.

بقایای گندم، تراکم علف هرز، خاکورزی، کشاورزی حفاظتی