علیرضا عیوضی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
حسن تقی خانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
شهرام شیرعلیزاده - کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
محمد رضایی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد ژنوتیپهای نخود، تعیین بهترین شاخص تحمل به تنش خشکی و ژنوتیپ متحمل، آزمایشی در سال زراعی 1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلو ارومیه اجرا گردید. آزمایش به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد که فاکتور اصلی،سطوح آبیاری شامل تنش خشکی با قطع آبیاری در مراحل 6-5 برگی، گلدهی و غلافبندی و آبیاری معمول و هفت ژنوتیپ نخود بهعنوان فاکتور فرعی شامل قزوین، بیونیچ، 111C-FLIP97 ،134C-FLIP98 ،143C-FLIP98،1C-FLIP99 و ILC3279 در نظر گرفته شد. تنش خشکی اثر معنیداری بر تعداد غلاف دانهدار، تعداد دانه در غلاف، وزن دانه تکبوته، عملکرد دانه و ماده خشک کل داشت. بین ژنوتیپها از نظر تمام صفات مورد بررسی، اختلاف آماری معنیداری مشاهده شد. شاخصهای HAR ،GMP ،MP و STI نشان دادند که نخود در مرحله 6 -5 برگی حداکثرتحمل را به خشکی داشت و لاینهای 1C-FLIP99 و 143C-FLIP98 متحملترین ژنوتیپها در شرایط تنش خشکی بودند. همبستگی بین شاخصها با عملکرد دانه نشان داد که MP ،GMP ،HAR و STI ،مناسبترین شاخص برایغربال ژنوتیپها میباشند. بر اساس دو مولفه اصلی اول، رقم قزوین تحت تنش خشکی در مرحله 6 -5 برگی، در ناحیه مطلوب بایپلات قرار گرفت. صفت تعداد دانه در غلاف، بهعنوان مهمترین جزء در تعیین عملکرد دانه، تحت تنش خشکیدر مرحله 6-5 برگی بود.

اجزای عملکرد، ژنوتیپهای نخود، شاخصهای تحمل به تنش خشکی