اصلان جنوبی - عضو هیات علمی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

امروزه افزایش قیمت زمین در مراکز کلانشهرها و به خصوص در کلانشهرهای ایران و تمایل روزافزون به شهرنشینی و مهاجرت به شهرهای بزرگ و نیاز افزاینده به مسکن و سرپناه، توسعه گران را بیش از هر زمان دیگر برآن داشته تا نسبت به سرمایه گذاری و تمایل به بارگذاری حداکثری و تلاش در جهت اخذ بالاترین تراکم ممکن در مراکز شهری اقدام نمایند. از طرف دیگر با رشد بی رویه ی شهرها و تمایل به حومه نشینی موجبات ایجاد عدم توسعه متوازن شهر و گسترش خدمات زیربنایی تا صدها کیلومتر در اطراف شهرها را به همراه داشته است که خود باعث عدم پایداریUnsustainability) ) و کم کردن قابلیت مدیریت متمرکز شهری را به همراه داشته است. با تحولات تکنولوژیک در عرصه ساختمانهای بلند این امکان بوجود آمده است که بتوان اینگونه از ساختمانها را جایگزین مناسبی برای گونه های ساختمانهای میان مرتبه و گسترده در مراکز پرتراکم کلانشهرها در نظر گرفت. از طرف دیگر با افزایش تراکم و در نتیجه جمعیت در مراکز شهرها، نیاز به فضای سبز و خدمات بر اساس سرانه های استاندارد شهری پر رنگ تر شده که علاوه بر فضاهای سبز عمومی (نظیر پارکها و بوستانهای شهری که افزون بر محاسن زیست محیطی جایگاهی برای تعاملات اجتماعی و نقش پذیری روانی برای شهروندان بشمار میرود) ترکیب فضای سبز عمودی و افقی در کالبد ساختمانهای بلند نیز می تواند نقش بسزایی در ایجاد یک فضای بازبالنده خصوصی در ارتفاع که تمام قابلیتهای یک فضای باز را برروی زمین دارد، با محسنات ویژه ای ایفا نماید. این امکان یعنی استفاده از فضای سبز افقی و عمودی در جای جای کالبد ساختمان بلند، معماری و شهرسازی را به سمت پایداری هر چه بیشتر سوق داده و محسنات بی شماری را نظیر اثرات ارزنده زیست محیطی، ایجاد منظر شهری زیبا و پویا، امکان استفاده فضای سبز در ارتفاع توسط ساکنین واحدهای مسکونی به طور خصوصی و عمومی، نقش پذیری اجتماعی و بسیاری از ارزشهای مثبت دیگر را به ارمغان می آورد. در این مقاله، نگارنده سعی برآن دارد تا محاسن، معایب و همچنین راهکارها و چالشهای ترکیب فضای سبز و خدمات عمومی،با ساختمانهای بلند، را با بهره گیری از نمونه های موردی از نقاط مختلف دنیا و قیاس آن با کشور ایران(اقلیم، منابع آب، فرهنگ و . . . ) به اشتراک بگذارد و سپس در خصوص اثرات اینگونه ساختمانها بر فضاهای شهری اطراف و همچنین امکان بهره گیری از آن ها در تولید یک راهکار جدید برای تراکم پذیری بیشتربه مراکز شهرها و در نهایت چگونگی رسیدن به پایداری شهر را مورد استفاده قرار دهد.

ساختمان بلند، پایداری شهری، فضای سبز عمودی